امکانسنجی صدور حدیث سجده زن بر شوهر؛ نقد متنی سه سطحی (زبانی، ادبی و فرهنگی)

در دهههای اخیر، تبیین کیفیت رابطه شوهران و همسران در محیط خانواده، از اهمیتی ویژه برخوردار شده است. در این میان، وجود برخی روایات در جوامع روایی فریقین که به زنان نسبت به شوهران جایگاهی پست اعطا میکند، چالشهای فراوانی را موجب شده است. یکی از این روایات، روایت «لو امرت احدا ان یسجد لاحد لامرت المراه ان تسجد لزوجها» است. این نوشتار، با لایهبندی روایت مذکور به سه سطح: زبانی، ادبی و فرهنگی، به نقد متنی آن اقدام نموده است. تقابل میان واژههای «زوج» و «امراه» در این روایت که با زبان عربی عصر پیامبر(ص) همخوانی ندارد، حکایتگر ضعف در لایه زبانی آن است. نسخههای متفاوت این حدیث در جوامع روایی فریقین نیز که بیانگر تعارض های فراوان میان آنهاست، گویای ضعف در لایه ادبی آن دارد. همچنین، بررسی گفتمانهای رقیب اسلامی و جاهلی درباره رابطه زن و شوهر و مقایسه آنها با این روایت، نشانه تاثیرپذیری این حدیث از فرهنگ جاهلی است.

کلیدواژه ها:

نقد متنی ، زن و شوهر ، خانواده ، فرهنگ ، سجده زن بر شوهر