بررسی سیر تحول ایوان در خانه های سنتی دشت یزد اردکان از دوره مظفری تا قاجار

سیر تحول معماری ایوان در خانه های دشت یزد- اردکان با استعانت از روش مکاتب فکری گونه شناسی قرن بیستم و از طریق کنار هم قرار دادن ایوان های خانه های این منطقه در فازهای مختلف تاریخی تجزیه وتحلیل شده اند. این نوشتار با تکیه بر داده های حاصل از مطالعه، مستندسازی، و پی گیری های انجام شده در دوازده خانه مظفری و سی خانه صفوی و از طریق مقایسه تطبیقی ایوان های این نمونه ها تنظیم شده است. به ایوان های ماقبل مظفری و پس از صفوی نیز در مواقع لزوم و در صورتی که اطلاعات به دست آمده از آن ها، برای حکم صحیح کافی بوده، اشاره شده است. در این مسیر ویژگی های هندسی، فضایی، سازه ای، و تزیینات ایوان های ادوار گوناگون با یکدیگر مقایسه شده و جنبه های پایدار و متغیر آن ها استخراج گردیده است. نتایج نشان می دهد که ایوان یک فضای نیمه باز است رو به باغ یا حیاط مقابل خود که حداقل از قرون میانه اسلامی، در معماری خانه های این سرزمین حضور پایدار داشته و ویژگی های کالبدی آن مانند تناسبات ارتفاعی، مساحت، روش های اجرا و دور طاق، دسترسی ها و ارتباط با سایر فضاها، به تبع اصول حاکم بر معماری هر دوره تحول یافته است.

کلیدواژه ها:

ایوان ، خانه ، دشت یزد اردکان ، مظفری ، صفوی ، سیر تحول