سکولاریسم و سکولاریزاسیون

سکولاریسم و سکولاریزایسون دو واژه با بار معنایی خاص خود هستند که می توان از موقعیت کنونی این دو با تعبیر «مبهم» یاد کرد. به کارگیری این دو واژه در ایران معاصر بر ابهام ذاتی این دو افزوده است. نوشتار حاضر تلاشی در جهت ابهام زدایی از دو واژه سکولاریسم و سکولاریزاسیون و شفاف سازی معنایی این دو است. نخست تاریخچه طرح ایده سکولاریزاسیون در ایران معاصر بررسی و پس از آن به برابر نهاد صحیح برای دو واژه سکولاریسم و سکولاریزاسیون پرداخته می شود. هم چنین پیشنهاداتی برای بررسی علمی این دو عرضه می گردد. سکولاریسم، علاوه بر مباحث معنایی، به مثابه یک نظریه سیاسی نیز در ایران معاصر مورد توجه قرار گرفته است. هم چنین به سکولاریسم و سکولاریزاسیون به منزله مدل تحلیلی برای تحولات کشور اشاره می شود. در تلاش برای راه یابی به هسته اصلی معنای سکولاریسم و سکولاریزاسیون تحلیلی از دیدگاه ماکس وبر در این باره ارائه شده است. آن گاه به عنوان یک مورد مشخص و برجسته از موضوعاتی که ممکن است تحت شمول سکولاریسم و یا سکولاریزاسیون قرار گیرند به دین و سیاست و نسبت این دو با یک دیگر پرداخته می شود. بنابراین نوشتار حاضر درآمدی بر مباحث ضروری و گسترده در باب سکولاریسم و سکولاریزاسیون است.

کلیدواژه ها:

سکولاریزم ، سکولاریزاسیون ، سکولاریزاسیونیسم ، سکولاریته ، عقلانیت ارزشی ، عقلانیت هدف مند ، دین و سیاست