آزادی و دموکراسی (قرائتی اسلامی)

بین محققان مسلمان، مناقشات ومباحث فکری فراوانی پیرامون مساله «جایگاه آزادیها در اسلام» در گرفته است تا میزان آزادی جامعه وفرد را در فعالیتهای شخصیای که به ویژگیهای فردی او مربوط می شود مانند اعمال ومواضع وجایگاههایی که موافق تمایل وسلیقه اوست مشخص کنند واندازه این آزادی را در سطح مواضع سیاسی؛ مانند مبارزه با حکومت یا حمایت از آن در داخل حکومت اسلامی ودر صورت غیاب دولت در جامعه اسلامی ویا گرایش به حزب وقرار گرفتن در دایره حزبیای که کم وبیش از اساس یا جزییات اسلام منحرف شده است، بررسی کنند . می توانیم این سوال را به شکل دیگری هم مطرح کنیم که به مقوله کلی آزادی مرتبط می شود. اینکه آیا در اسلام چیزی به نام آزادی فکری یا آزادی دینی ویا آزادی سیاسی وجود دارد که در سایه آن انسان بتواند هر طور که خواست فکر کند واندیشهاش را ابراز نماید وآیا انسان این حق را دارد که به هر دینی که خواست بگرود بی آنکه از فشار قدرت یا جامعه، بیمی به خود راه دهد؟. آیا مردم حق دارند در زمینه سیاسی وارد تشکلهای حزبیای شوند که بر اساس اندیشهای خاص با قطع نظر از اینکه این اندیشه با اندیشه اسلام همگون یا ناهمگون باشد پا گرفته ومی کوشد تا با تحکیم پایگاه مردمی خویش به قدرت و حکومت دست یابد؟ یا این که در اسلام آزادی وجود ندارد جز برای آنان که به لحاظ اندیشه وعمل و شریعت، محتوای اسلامی داشته باشند واسلام به خطوط انحرافی اجازه بر خورداری از آزادی در جامعه اسلامی را نمیدهد؟ به دنبال این، سوال بزرگی رخ می نماید وآن این است که آیا اسلام به لحاظ فکری و شیوه عملی، دموکراتیک است ودموکراسی در نهاد شیوه فکری اسلام نهفته است یا اینکه به لحاظ محتوای فکری و شیوه عملی، اسلام و دموکراسی ناهمگونند و تنها در فرض حرکت آزادانه در مسیر اسلام اشتراک دارند .