شورا؛ بین نص و تجربه تاریخی

موضوع نسبت مفهوم شورا با مفاهیم مشابه غربی در سده گذشته، از موضوعات جنجالی در اندیشه اسلامی معاصر بوده است. پرسش­هایی از این قبیل که آیا نظام سیاسی مشروطه همان «شورا»ی اسلام است و آیا می­توان این دو مفهوم را چنان به هم نزدیک کرد که مشروطیت را شکل امروزی شورا دانست؟ و آیا ایجاد تقریب میان مفهوم شورا و دموکراسی به معنای کاهش دموکراسی به برخی از ابعاد آن نخواهد بود؟ از پرسش­هایی است که در مقاله حاضر مورد توجه قرار گرفته است. نویسنده سیر تحول مفهوم شورا را از نیمه دوم سده اول هجری، که شورا به منزله حکمیت گروهی نخبه، برای انتخاب یکی، از میان خود برای ریاست تلقی می­شد تا سده سوم، که افق مفهومی جدیدی به آن بخشیده و توده مردم (سواداعظم) به منزله اهل جماعت و شورا مطرح شدند و تا دوران معاصر که شاهد تقریب و بلکه یکی سازی مفهوم شورا و دموکراسی هستیم، را بررسی کرده است.

کلیدواژه ها:

شورا و مشروطیت ، شورا و دموکراسی ، استبداد ، شورا ، اهل حل و عقد