فقه و رهبری در اندیشه سیاسی فارابی

علی رغم برداشت ناصواب بسیاری از محققان و نویسندگان معاصر، که رویکرد اندیشه سیاسی فارابی را کشف و شهودی پنداشته، تصور کردهاند فارابی به راهی اوتوپیایی و ماوراءالارضی گام نهاده است؛ همچنان که پیش از او مدینه فاضله افلاطونی، در دام آن گرفتار شده بود. راقم این سطور را اعتقاد بر آن است که این تلقی، قرائتی است که از منظر افلاطون به فارابی نظر کرده است و مع الاسف موسس فلسفه اسلامی و سیاسی [۱]و بزرگترین فیلسوف جهان اسلام را ناخواسته و یا ناآگاهانه به اتهام تقلید از فلسفه سیاسی کلاسیک یونانی به حاشیه کشاندهاند، که اگر در اعتقادشان صائب هم باشند در عمل به خطا رفتهاند. زیرا فارابی علاوه بر اخذ مکتب افلاطون، ارسطو و فلوطین و جمع بین آرای متناقض آنها[۲]، بخشی از آن آرا را که با مبانی دینی ناسازگار بوده حذف نموده بخشی را بازسازی و اصلاح کرده است و آرای بسیاری از تفکر خویش بر آن افزوده است فلذا اهتمام به اندیشه فارابی در قیاس با اندیشه افلاطون و ارسطو به مراتب از اولویت بیشتری برخوردار است .        بر این اساس جا دارد قرائت جدیدی از اندیشه سیاسی وی با رهیافتی فلسفی، مورد مذاقه قرار گیرد. در این راستا، نگارنده بعد از دو سال مطالعه و تحقیق بر روی تمام آثار موجود[۳]فارابی و تحقیقات پیرامونی سعی دارد با توجه به منظومه فکری معلم ثانی، که تلفیقی است از عناصر زمان، عمل سیاسی، اعتقاد شیعی و تفکر سیاسی از زوایای مختلف، « فلسفه سیاسی» او را مورد کنکاش و مطالعه قرار دهد.[۴]و تحقیق حاضر، بخشی از این پروژه وسیع است  .