تجلی حکمت صدرایی در معماری دوره صفوی: نمونه موردی مسجد شیخ لطف اله اصفهان

دوره صفویه (۹۰۷-۱۱۳۵ق) یکی از دوره های درخشان معماری در ایران است. این دوره تاریخی یکی از حساس ترین مقاطع تاریخی از نظر رونق فرهنگ و تفکر اسلامی بوده است. مسئله ای که می توان اینجا مطرح کرده میزان تاثیرپذیری معماری عصر صفویه و مساجد این دوره از نظر وجود نشانه های حکمت صدرایی در آنهاست. بررسی اجزای تشکیل دهنده و فضاسازی مساجد و بررسی عوامل شکل گیری ساختاری، جایگاه هر فضا و نقشی که در ارتباط با دیگر فضاها دارد، رهیافتی برای دستیابی به تاثیر حکمت معماری اسلامی در شکل دهی شاکله بنای مساجد فراهم خواهد آورد. این پژوهش با تکیه بر روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر مطالعات کتابخانه ای و مشاهدات میدانی انجام شده است. مقاله حاضر با اتکا به نظر اندیشمندان درباره کیفیات معماری ایران در عصر صفوی که شهر اصفهان را به عنوان مدینه ای تمثیلی از فلسفه اسلامی ایرانی قلمداد نموده اند (۱)، سعی بر آن دارد تا از معماری مسجد شیخ لطف اله اصفهان، تاویلی برگرفته از اندیشه صدرایی ارایه دهد/ معماری مسجد شیخ لطف اله اصفهان به عنوان نمونه ای بارز معماری دوره صفویه به عنوان اثری معماری مورد واکاوی قرار گرفته است و یافته های پژوهش حاکی از این است که عالم مثال در ذهن معماری دوره صفوی براساس آیات و روایات است، لذا در معماری مسجد شیخ لطف اله اصفهان حکمت صدرا به گونه ای آشکار بازتاب یافته است.

کلیدواژه ها:

حکمت صدرایی ، مسجد شیخ لطف اله ، معماری دوره صفوی