بررسی تطبیقی مسئولیت مدنی تولیدکنندگان خودروهای معیوب در حقوق مدنی ایران

پژوهش حاضر با هدف بررسی تطبیقی مسئولیت مدنی تولیدکنندگان خودروهای معیوب در حقوق مدنی ایران انجام شده است یکی از مهم ترین مباحث مسئولیت مدنی، تقسیم و توزیع مسئولیت در صورتی است که در حادثه زیان بار چند شخص دخالت داشته باشند. گاه اسباب عرضی است و گاه اسباب طولی و حادثه زیان بار به اسباب متعدد انتساب دارد. همه دشواری مسئله در این خلاصه می شود که در کدام یک از موارد اسباب طولی و عرضی و نحوه مستقل مسئولیت تقسیم چگونه توزیع می گردد. در تقسیم مسئولیت مدنی، دخالت دو یا چند عامل شرط لازم، ولی شرط کافی نمی باشد. بلکه در این مورد دخالت اشتراکی آن ها در حادثه زیان بار لازم است؛ زیرا در بعضی موارد ممکن است دو یا چند عامل در حادثه زیان بار دخالت داشته باشند. ولی ممکن است در قالب دو سبب در طول یکدیگر یا سبب و مباشر اشتراکی یا دو عامل با تاثیر جداگانه در حادثه زیان بار دخالت داشته باشند که در این قبیل موارد مسئولیت مدنی بین عوامل مذکور قابل تقسیم خواهد بود. مسئولیت مدنی خودروسازان در قبال مصرف کننده در فهمی مضیق از نظام کلاسیک مسئولیت مدنی بر مبنای نظریه تقصیر – بنیان می باشد. بدین ترتیب که مسئولیت خودروساز زمانی تحقق می یابد که تقصیر خودروساز اثبات گردد عمده موارد تقصیر خودروسازان ناشی از عیب تولید است که در دو قالب کمی و کیفی قابل توصیف است؛ اما امروزه پیچیدگی های زندگی بشری و گسترش صنعت خودروسازی موجب تحولات گسترده ای در حوزه مسئولیت مدنی خودروسازان گردیده است. به طوری که دیگر نمی توان به مرزهای کلاسیک مسئولیت مدنی وفادار ماند و به ناچار به حوزه های نوین این مقوله بایست پرداخت. امروزه برخی از خطرات ناشی از صنعت خودروسازی موجب شده است که خسارات ناشی از این صنعت جبران ناپذیر باشد. لذا دولت ها جهت پیشگیری از خسارات و درنهایت عدم تحقق مسئولیت خودروسازان مداخلاتی می نمایند که نظام مسئولیت مدنی را تحت الشعاع قرار می دهد. نمونه بارز این امر آلایندگی هایی است که خودروها تولید کرده و منجر به آلودگی و تخریب محیط زیست می شود که تبعات جبران ناپذیری به دنبال دارد. لذا نظام مسئولیت مدنی خودروسازان نیازمند پایه گذاری نوینی است که بدون تغییر و تحول سنت های موجود امکان پذیر نیست. در این رساله، موضوع مزبور از دو جنبه مطرح می گردد: نخست، بنیان های نظری مسئولیت مدنی را واکاوی کرده و سپس به نقش سازمان حمایت از مصرف کنندگان پرداخته خواهد شد. مسئولیت مدنی خودروسازان در قبال مصرف کنندگان مبتنی بر نظریه تقصیر و در برابر اشخاص ثالث متضرر همانند آلودگی محیط زیست مبتنی بر نظریه ایجاد خطر می باشد. همچنین نقش سازمان حمایت از مصرف کنندگان در جلوگیری از وقوع زیان و یا حمایت در راستای برقراری عدالت ترمیمی حائز اهمیت است.

کلیدواژه ها:

مسئولیت مدنی ، تولیدکنندگان خودرو ، عیب و نقص خودرو ، نظریه تقصیر