آشکارسازی روند تغییرات فضایی زمانی کاربری اراضی در قلمرو کوچ نشینان (مورد مطالعه: شهرستان شوش)

مقدمه: شکل­گیری نظام کاربری زمین در جوامع شهری و روستایی و نحوه تقسیم اراضی و بکارگیری آنها در فعالیت­ها و خدمات مختلف، بازتاب برهمکنش مجموعه­ای از عوامل مختلف زیست­محیطی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و نهادی است. این نیروها در طول زمان و با توجه به شرایط منطقه­ای و محلی الگوهای کاربری اراضی خاصی را بوجود می­آورند. در دهه­های اخیر، این الگوها و ساختار کاربری اراضی در اثر غلبه برخی از این نیروها با تغییرات گسترده ای مواجه گردیده است.هدف پژوهش: پژوهش حاضر، به پایش و کمی سازی تغییرات در شهرستان شوش از رویکرد ترکیبی الگوریتم طبقه بندی Decision Tree (DT) و داده­های جغرافیایی طی سه دوره زمانی (۱۳۶۵-۱۳۸۱، ۱۳۸۱-۱۴۰۱ و ۱۳۶۵-۱۴۰۱) با بکارگیری تصاویر سنجش از دور و داده­های مکانی پرداخته استروش­شناسی تحقیق: پژوهش حاضر ازنظر هدف، پژوهش کاربردی و ازنظر ماهیت و روش کار، پژوهش توصیفی- تحلیلی است. در این مطالعه اطلاعات محدوده موردنظر نیز از تصاویر ماهواره­ای لندست به دست آمد و تحلیل­های مربوط به آن از طریق نرم افزارهای ARC GIS و ENVI اجرا شده است. قلمروجغرافیایی پژوهش: این پژوهش در قلمرو کوچ نشینان شهرستان شوش مورد بررسی قرار گرفته است.یافته ها و بحث: نتایج تحقیق حاکی از آن است که با توجه به تغییرات بوقوع پیوسته طی سه دوره زمانی ۱۳۶۵ (۱۹۸۶)، ۲۰۰۲ (۱۳۸۱) و ۱۴۰۱ (۲۰۲۲) می­توان دریافت که تغییرات افزایشی و کاهشی چشمگیری بترتیب در اراضی ساخت شده و پهنه­های آبی اتفاق افتاده است؛ در حالیکه اراضی کشاورزی تغییرات چندانی نداشته است. البته با توجه به سال ابتدایی ۱۳۶۵می­توان بیان داشت که سطح زیرکشت اراضی کشاورزی منطقه تغییرات اندکی را شاهد بوده و این بیانگر آنست که طی سه دهه گذشته سطح زیرکشت به مانند سال پایه که همزمان با جنگ ۸ ساله است بلحاظ کمی و کیفی اتفاق مثبتی رخ نداده است.نتایج: نتایج پژوهش به لحاظ روش استخراج کاربری اراضی و آشکارسازی تغییرات حاضر حاکی از آن است که استفاده از روش DT در طبقه­بندی تصاویر ماهواره­ای تا حد زیادی دقت را افزایش می­دهد و همچنین میزان دقت کلی و آماره کاپا (حدودا ۸۰ درصد) حاکی از انعطاف­پذیری بالای مدل طراحی شده DT در استفاده از منابع متفاوت داده­ها و تفکیک کاربری­های مختلف از یکدیگر است.

کلیدواژه ها:

پایش تغییرات ، قلمرو کوچ نشینان ، کاربری اراضی ، سنجش ازدور ، شوش