ظاهر فرمالیسم (صورت و فرم) در ادبیات و نگارگری (با تاکید بر آثار یدالله رویایی و نسخه همای و همایون جلایری)

هنرمندانی که در مباحث هنری و ادبی به «صورت» و «فرم» توجه دارند صورت گرا خوانده می شوند. به تعبیر شفیعی کدکنی «اصحاب فرم یا فرمالیست»؛ در نگاه صورت گرایان روس یک اثر ادبی عبارت است از یک نشانه و این نشانه یا نظام نشانه ای، متن را شکل می دهد. یدالله رویایی شاعری صورت گراست و همانند فرمالیست های روس تکیه را در آفرینش شعر بر فرم و صورت نهاده است. فرمالیسم در هنر نگارگری ایرانی نیز حضور پررنگی داشته است. بررسی فرمالیسم در  نسخه همای و همایون جلایری می تواند مختصاتی را از این فرمالیسم آشکار سازد. پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده های منابع کتابخانه ای انجام شده است. یافته های پژوهش حاکی از این است که نگاه رویایی به صورت و فرم شعر نگاه ویژه ایست؛ او شعر حجم را یک فاصله فضایی می داند؛ تکه ای از فضا. درواقع  شعر برای رویایی مجرایی برای استنشاق هوای تازه است و صورت شعر، حکم نجات فکر را دارد از قبح تکرار. با اینکه رویایی همانند صورت گرایان، کارش خلق قطعه و آفرینش صورت است و در دفاع از این شعر، سماجت و یک دندگی ویژهای خود را دارد، اما از معنا و پیام هم غافل نبوده است. یدالله رویایی از شاعران صورت گرایی است که علاوه بر صورت شعر، به معنا و جریان فکر و اندیشه بی اعتنا نیست. در نسخه مصور همای و همایون جلایری نیز نمادهای متعددی دیده می شود.اهداف پژوهش:بررسی مظاهر فرمالیستی اشعار یدالله رویایی.بررسی فرمالیسم در همای و همایون جلایری.سوالات پژوهش:مظاهر فرمالیستی اشعار یدالله رویایی چگونه می باشد؟فرمالیسم در نسخه همای و همایون جلایری چه بازتابی یافته است؟

کلیدواژه ها:

فرمالیسم ، یدالله رویایی ، نگارگری ، همای و همایون جلایری ، نماد