بررسی تاریخی-تطبیقی هخامنشیان و ساسانیان (ساختار سیاسی و تشکیلات اداری- مشروعیت سیاسی)

یکی از مباحثی که از دیرباز مورد توجه جامعه شناسان بوده است مشروعیت سیاسی حکومت ها بوده است و به دنبال این بوده اند که حاکم بر چه مبنایی حق حکومت و اعمال قدرت را پیداکرده و مردم چرا میپذیرند؟ و مشروعیت خود را از چه راهی به دست می آورد. در دوره ایران باستان شاه در راس حکومت قرار داشت که مشروعیت خود را از راه های گوناگون کسب میکردند، علاوه بر این، این حکومت ها دارای نظام سیاسی و اداری (دیوان سالاری) خاصی بودند که از این طریق ممالک خود را کنترل میکردند. در این تحقیق با استفاده از روش تاریخی تطبیقی و به دنبال پاسخ به این دو موضوع داده و یافته هایی گردآوری شد که با توجه به این یافته ها در هر دو حکومت شاه مشروعیت خود را از طریق تبار خود کسب میکرده است به طوری که کورش تبار خود را از انشان میدانسته و ساسانیان تبار خود را از هخامنشیان، عامل مشروعیت بخش دیگری که وجود داشته دین بوده، شاهان خود را نماینده و برگزیده اهورا مزدا بر روی زمین میدانسته اند، و عامل مشروعیت بخش دیگر شخصیت کاریزماتیک و فرهمندانه شاهان بوده است که البته در دوره ساسانیان یکی دیگر از عوامل مشروعیت بخش مردم عنوان شده است. هر دو حکومت دارای طبقات متعددی بودند که شاه خارج از این طبقه بندی ها حساب میشد و بالاترین طبقه در هر دو حکومت اشراف و درباریان بودند و طبقه مهم دیگر مغان یا روحانیون بوده اند، علاوه بر این هر دو حکومت دارای شیوه ی خاص حکومت داری بودند و کشور را به ایالت های متعدد تقسیم کردند و هر دو حکومت دارای دیوانسالاری بودند که البته این دیوانسالاری در دوره ساسانیان پیشرفته تر و گسترده تر بود.

کلیدواژه ها:

هخامنشیان ، ساسانیان ، مشروعیت ، تشکیلات اداری ، تاریخی تطبیقی