پراکنش و ویژگی های ریخت شناسی پارازیتوییدها و هایپرپارازیتوییدهای سپردار واوی پسته Lepidosaphes pistaciae (Hem.: Diaspididae) در استان اصفهان

سپردار واوی پسته (Lepidosaphes pistaciae (Hem.: Diaspididae یکی از آفات مهم در مناطق پسته کاری کشور، به ­ویژه در باغ های سمپاشی شده است. این مطالعه با هدف تعیین پراکنش پارازیتوییدها و هایپرپارازیتوییدهای این شپشک در استان اصفهان و بررسی مشخصات مرفولوژیک آن ­ها در سال­ های ۱۳۸۲-۱۳۸۳ اجرا شد. برای تعیین مناطق پراکنش این گونه ها از پنج منطقه­ ی پسته کاری اصفهان نمونه برداری شد و بدین ترتیب حضور یا عدم حضور گونه های گزارش شده در این مناطق و نیز احتمال وجود گونه های دیگر مورد بررسی قرار گرفت. همچنین بعضی از خصوصیات مرفولوژیک آن­ ها در مراحل مختلف رشد به منظور تفکیک نمونه ها از یکدیگر بررسی شد. نتایج نشان داد از پنج منطقه­ ی مورد مطالعه، در سه منطقه، چهار گونه ­ی زنبور شامل (Coccobius annulicornis Ratzeburg، Aphytis sp.، Zaomma lambinus (Walker و Ablerus sp. در باغ ­های پسته فعال هستند. همچنین مشخص شد جنس ماده­ ی زنبور C. annulicornis به صورت یک پارازیتویید داخلی روی سپردار واوی پسته عمل می کند در حالی که لاروهای جنس نر به صورت هایپرپارازیتویید روی افراد خودی رشد و نمو می ­کنند. گونه­ی Z. lambinus  نیز به صورت هایپرپارازیتویید داخلی روی لاروهای کامل و به ندرت روی شفیره های پارازیتویید داخلی و همچنین روی لاروهای پارازیتویید خارجی تغذیه می کند. گونه­ی Ablerus sp. به صورت هایپرپارازیتویید خارجی روی لارو کامل و شفیره های جنس نر و ماده پارازیتویید داخلی رشد و نمو می کند.

کلیدواژه ها:

Lepidosaphes pistaciae ، pistachio oystershell scale ، Parasitoid ، hyperparasitoid ، Isfahan