افزایش مهارت پیش بینی رگبارهای تابستانه ایران با کاربرد روش پیش بینی پهنه های گرمسیری و استوایی (بررسی موردی، پیش بینی سیل مرداد ماه ۱۴۰۱ شمال تهران)

در پهنه های گرمسیری برای یافتن نواحی دارای احتمال بارش های رگباری بیشتر از فراسنج های شار رطوبت ویژه و شدت حرکات بالا سو استفاده می شود. در این پژوهش این روش بکار گرفته شده است، تا در فصل تابستان برای ایران، نواحی دارای احتمال بالای رخداد رگبار تابستانه را با دقت بیشتری پیش بینی کنیم. در ابتدا مطابق روش متداول بررسی همدیدی عرض های میانی، نقشه های مورد نیاز در روزهای رخداد سیل تابستانه تحلیل گردید. در این راستا، نشان دادیم که امواج بزرگ و میان مقیاس و ناوه هایی که سبب همگرایی در سطوح زیرین و واگرایی در سطوح فوقانی جو بشوند و فرارفت شدید تاوایی معنی داری را موجب شوند، دیده نمی شود. همچنین گستره سامانه پرارتفاع جنب گرمسیری ایران را در بر گرفته و با گردش ساعتگرد، نبود امکان چرخند زایی را حاکم کرده بود. در نتیجه انتظار کژفشاری و ابرناکی ژرف و بارندگی وجود ندارد. اما در روش مناطق گرمسیری جنب استوایی، فرارفت قدرتمند رطوبت ویژه (Moisture Flux) و سرعت چشمگیر عمودی (ω) یا شیب فشار در راستای قائم دیده شد و در نتیجه انتقال شدید رطوبت به ترازهای بالا و شرایط مناسب همرفت نمایان شد و میدان هم افزایی این فراسنج ها، نواحی دارای شرایط رگبار باران و توفان را حتی در مقیاس همدیدی، نشان داد. بررسی دور پیوندهای (IOD) و (MJO) با نمایان ساختن تکاپوی این دورپیوندها، در عرض های جنوبی تر ایران در شمال اقیانوس هند، شرق آفریقا و نزدیک دریای عربی، می تواند لزوم استفاده از این روش برای ردیابی بهتر ناپایداری های تابستانه و تشخیص شرایط و ناحیه های دارای احتمال رخداد رگبار و آذرخش را آشکار سازد.

کلیدواژه ها:

سیل ، سیل ناگهانی ، شار رطوبت ، رابطه امگا