اماکن مذهبی ایران از نگاه گردشگران خارجی دوره ناصرالدین شاه قاجار

این مقاله به بررسی دیدگاه گردشگران اروپایی در دوره پنجاه ساله حکومت ناصرالدین شاه قاجار نسبت به اماکن مذهبی ایران می پردازد. سبب گزینش این موضوع بدان جهت است که مذهب اگر چه در ایران همواره در نگاه خارجیان مسئله ای مهم و قابل توجه بوده است. با این حال آنچه در نگاشته های قدیم و پژوهش های جدید ملاحظه می شود. تلاش قابل توجهی در جهت جمع آوری و دسته بندی این نوع بناها و ساختمان ها به صورت ویژه برای جذب گردشگر انجام نگرفته است. در نگاهی کلی به این چستار، نگارنده بر آن است تابه بررسی، نقد و ارزیابی نگاه سیاحان اروپایی به بناهای مذهبی که به پنج دسته: مساجد، امامزاده ها، زیادرتگاه ها، کلیساها و آتشکده ها تقسیم می شود بپردازد. التبه در این مقاله آتشکده ها به دلایل گوناگون مورد بررس قرار نگرفته است. در پی درآمد این نوشتار اشاره ای به زوایای دید خارجی هایی که به ایران سفر کرده و توجه ویژه ای به اماکن مذهبی داشته اند و گاهی از بازدید این بناها خرسند شده و گاه به سبب عدم اجازه ورود به آنها اظهار ناخرسندی کرده اند، داشته ایم. سپس به متن اصلی و مواردی چون: شکل ظاهری بنا، تزئینات، زائرین، درجات اهمیت هر یک از اماکن، بازدید اروپائیان و در پایان به نظر گردشگران در مورد این دسته از بناهای ایرانی پرداخته می شود. در فرجامین سخن نگارنده به گردآوری نتایج به دست آمده از پژوهش خواهد پرداخت. به پیوست این چستار تصویری از این بناهای مقدس که بیشتر نمایانگر هنر ولای ایرانیان و نیز توجه ویژه آنان به مذهب است آورده شده است. این نوشتار با پی نوشتی از منابع و مآخذ به پایان می رسد. از آن جا که حضور گردشگران خارجی در ایران همواره با بازدید آنها از اماکن مذهبی و ت اریخی ایران همراه بوده است، بررسی و کنکاش پیرامون انگیزه ها، اهداف و نگاه آنان به اماکن مذهبی می تواند در راستای گسترش توریسم مذهبی یار رسان باشد.