هاپلوتیپ های میتوکندری؛ ابزاری قدرتمند در مردم شناسی و کشف جرم

اهداف: ژنوم میتوکندری سلول­ های انسانی دارای ۱۶۵۶۹ نوکلئوتید است و دگرگونی­ در ناحیه HVSI ، ده برابر سریع­ تر از DNA کروموزومی رخ می دهد. این تحقیق با هدف مطالعه میزان پلی­مورفیزم، تعیین درصد جهش و محاسبه میزان تنوع نوکلئوتیدهای جهش ­یافته و واریانس هاپلوتیپ ­ها در اقوام مختلف ایرانی انجام شد.   روش ­ها: ۳۵۷ نمونه تصادفی خون افراد بومی و غیرخویشاوند منتسب به اقوام فارس، ترک آذری، گیلک، کرد، سیستانی، بلوچ، عرب و ترکمن جمع آوری شد. پس از تخلیص DNA میتوکندری و تکثیر ناحیه HVSI ، تعیین توالی آن توسط دستگاه توالی­ گر ABI ۳۱۰ انجام شد. توالی­ ها با برنامه Clustalx با توالی مرجع کمبریج مقایسه و نوکلئوتیدهای جهش­ یافته و پلی مورفیزم­ ها مشخص شد. سپس از طریق درخت فیلوژنتیک ژنوم میتوکندری، هاپلوگروپ ­ها مشخص شد .   یافته ها: بیشترین جهش با هموپلازی بالا در فارس ­ها (۴۰%) و کمترین مقادیر در سیستانی ­ها (۱۳%) مشاهده شد. کمترین تنوع هاپلوتیپ مربوط به قوم فارس با ۰.۸۶۲ و بیشترین تنوع هاپلوتیپ مربوط به سیستانی ها با ۰.۸۷ بود. در اکثریت اقوام ایرانی هاپلوگروپ HV فراوان­ ترین هاپلوگروپ بود.   نتیجه­ گیری: فراوانی هاپلوتیپ­ های بی­ نظیر DNA میتوکندری بین اقوام، بیشتر از فراوانی آن درون افراد یک قوم است. پایین بودن تنوع در یکی از اقوام، بیانگر رعایت ازدواج درون قومی و عدم ورود میتوکندری­ های غیربومی در آن است. بالابودن واریانس در قومی دیگر نشان­ دهنده اهمیت DNA میتوکندری در شناسایی هویت افراد این قوم در پرونده­ های جنایی است. بالابودن تعداد جهش در یکی از اقوام نشان­گر قدیمی­ تر بودن این قوم است.

کلیدواژه ها:

کلیدواژه ها: ژنوم میتوکندری ، هاپلوتیپ ، ژنتیک قومیتی