پسوند ( - ه) وندی پرکاربرد در زبان فارسی (رویکردی توصیفی)

پسوند (- ه / - ه = /e/) از پرکاربردترین وندهای فارسی است. نقشاختصاصی و زایای این وند، ساختن صفت مفعولی یا اسم مفعول از بن گذشته فعل است، به این معنی که از پیوند (- ه) با بن گذشته همه فعل­­­­­­­ها می توان صفت مفعولی یا اسم مفعول ساخت. اما وند (- ه)، افزون براین نقش، دارای نقش­های فرعی دیگری از جمله ساختن اسم مصدر و اسم ابزار از بن مضارع است که کمتر بدان­ها پرداخته شده است. از طرف دیگر اغلب دستورنویسان بررسی خویش را درباره (- ه) به پیوند این وند با صورت­های زبانی بسیط محدود کرده و به واژه های مرکبی که بر اثرافزایش وند (- ه) ساخته شده، نپرداخته و در نتیجه شمارمتنوعی از ساختواژه های مرکب حاصل از پیوند این وند را از قلم انداخته اند. دیگراین که گاه مثال هایی که ذیل یک مقوله از نقش­های این وند ثبت شده از اساس با یکدیگر تفاوت ماهوی دارند، به طوری که می بایست ذیل مقوله های متفاوت درج می شدند. و بالاخره این که تحلیل­های انجام شده درباره برخی از نقش­های این وند، گاه تجویزی است و در نتیجه از پاره ای از لغزش­ها مصون نمانده اند. در این مقاله با واکاوی و نقد پژوهش­های پیشینیان، به شیوه­ای توصیفی، وند (- ه) مورد بررسی قرار می گیرد و برخی از نقش­های این پسوند که از نظرها دورمانده، معرفی و نقش­های متنوع آن به صورت مجزا و تفصیلی عرضه می شود.

کلیدواژه ها:

پسوند ( ه) ، بن مضارع ، بن ماضی ، وندافزایی ، دستور زبان فارسی