شخصیت­ شناسی کاووس در شاهنامه

زندگی کاووس کیانی در شاهنامه با داستان­هایی چون داستان زاده­شدن رستم، جنگ مازندران و هفت­خوان رستم، داستان رستم و سهراب، و داستان سیاووش گره­خورده­؛ و در میان ده­هزار­بیت به صورت پررنگ و کم­رنگ ترسیم شده­است. جستجوی دقیق در این ابیات موجب می­شود که خصوصیات و بازتاب­های شخصیتیکاووس بخوبی­ نمایانشود. مسلما با دسته­بندی و ارزیابیاین ویژگی­ها، آسان­تر می­توان به لایه­های درونی شخصیت وی نفوذ کرد. آنچه­ کاووس را با سایر پادشاهان شاهنامه متفاوت ساخته، جلوه­های متضاد شخصیتی وی­است: از سویی اهورایی­صفت، دارای فره ایزدی، و اهل کاوش و نیایش، و از دیگر سو اهریمنی­خو، خودکامه، جنگ­طلب و کم­خرد است. برخی از صفت­های نسبت داده شده به کاووس تنها صفت وی نیست و اغلب شاهان شاهنامه این ویژگی­ها را دارند در حالی که برخی از صفات، مخصوص کاووس­شاه است. اشاره مختصر به هر دو دسته صفات برای روشن­تر شدن ابعاد شخصیتی کاووس در شاهنامه ضروری­است و این صفات را می­توان به دو دسته عام و خاص تقسیم­کرد. به ­علاوه برخی از این صفات مثبت و اهورایی و برخی منفی و اهریمنی است. از اینرو نیز می­توان صفات کاووس را با کمی اغماض، به دو دسته مثبت و منفی تقسیم­کرد. در این پژوهش، ابتدا صفات مثبت شخصیت کاووس، سپس صفات منفی وی مورد ارزیابی قرار می­گیرد. در پایان، در جدولی جداگانه به عام و خاص بودن این صفات مثبت و منفی اشاره ­می­شود.     * تاریخ دریافت مقاله: ۱۰/۰۶/۱۳۹۰                                 تاریخ پذیرش نهایی: ۲۵/۰۲/۱۳۹۱ ۱- نشانی پست الکترونیکی نویسنده: [e-mail]

کلیدواژه ها:

کاووس ، شاهنامه فردوسی ، شخصیت­شناسی ، فره ایزدی ، دیو