تحلیل اصطلاح «بخت» در منظومه «هفت پیکر» از منظر تقدیرگرایی زروانی، بانگاهی به نظریه تحلیل گفتمان

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 191

فایل این مقاله در 30 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_KVSHN-21-47_004

تاریخ نمایه سازی: 30 مرداد 1402

چکیده مقاله:

تقدیرگرایی از موضوعات حوزه علم فلسفه است که در ادبیات نیز راه یافته. برمبنای نظریات فرضیه پردازان، تحلیل زبان در کاربرد واژه هاست. در این روش، عناصر یک زبان، نشانه ها هستند و نظام زبان نمی تواند منحصر به توصیف صورت های زبانی مستقل از کارکردهای فرامعنایی باشد. با توجه به بسامد بالای واژه «بخت» در آثار شعرا، این واژه ها باید به عنوان واژه هایی نشان دار در نظر گرفته شود که ریشه در ناخودآگاه گویندگان آنها دارد. در این مقاله، ارتباط این گونه واژه ها در منظومه «هفت پیکر» نظامی با تقدیرگرایی زروانی بررسی و شیوه تحلیل با نگاهی به نظریه تحلیل گفتمان و بررسی واژه ها در سطح فرامعنایی در نظر گرفته شده است. آنچه در مدل تحلیلی فرکلاف انجام می­ شود گذشتن از چیستی توصیف متن به سوی چگونگی و چرایی تفسیر و تبیین متن است. در این تحلیل، باید از الگوی سه لایه فرکلاف برای تحلیل گفتمان استفاده کرد که به اصل متن (شامل تحلیل زبانی در قالب واژه ها، دستور، نظام آوایی و انسجام در سطح بالاتر از جمله)، کردار گفتمانی (تولید و مصرف متون) و کردار اجتماعی می پردازد. در این پژوهش، از این سه لایه، بخش «تحلیل زبانی در سطح واژه ها» مورد نظر بوده و ضمن بررسی واژه هایی نشان دار چون بخت و نظایرآن، درباره اغراض ثانوی و مفهوم تاویلی و کهن الگویی آنها بحث شده است. در پایان، با ارائه شواهد، نتیجه گرفته شده که اگرچه نظامی آرای کلامی اشعری را بیان کرده است، ولی هنگام استفاده از واژه هایی نظیر بخت؛ از الگوی تفکر زروانی پیروی می کند.

نویسندگان

مرمر حسامی

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد تهران

اصغر دادبه

استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد تهران

بهرام پروین گنابادی

استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد تهران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • الف) کتاب­ها۱. ابن بابویه، محمدبن علی (۱۳۸۶). توحید، میرزایی، علی­اکبر، ...
  • اسماعیل ­پور، ابوالقاسم (۱۳۷۷). اسطوره بیان نمادین، تهران، سروش ...
  • اسمیت، ژوئل (۱۳۸۳). فرهنگ اساطیر یونان و روم. ترجمه شهلا ...
  • الیاده، میرچا (۱۳۷۲). رساله در تاریخ ادیان، جلال ستاری، تهران، ...
  • بنونیست، امیل (۱۳۷۷). دین­های ایرانی بر پایه متون معتبر یونانی، ...
  • بهار، مهرداد (۱۳۷۵). ادیان آسیایی، تهران، چشمه ...
  • (۱۳۸۶).از اسطوره تا تاریخ، تهران، چشمه ...
  • (۱۳۷۶). پژوهشی در اساطیر ایران پاره نخست و دوم، تهران، ...
  • بویس، مری، آسموسن، کای بار (۱۳۸۹). دیانت زرتشتی، ترجمه فریدون ...
  • تفضلی، احمد (۱۳۵۴). مینوی خرد، تهران، بنیاد فرهنگ ایران ...
  • جاماسب جی منوچهر جی جاماسب آسانا، عریان، سعید (۱۳۹۱). متون ...
  • جلالی مقدم، مسعود (۱۳۸۴). آیین زروانی مکتب فلسفی-عرفان زرتشتی بر ...
  • حافظ، شمس­الدین محمد (۱۳۹۰). دیوان حافظ، به کوشش قاسم غنی ...
  • خاقانی شروانی، افضل­الدین ابراهیم (۱۳۷۹). دیوان خاقانی شروانی، با مقدمه ...
  • دهخدا، علی­اکبر (۱۳۷۷). لغت­نامه، تهران، موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه ...
  • دوستخواه، جلیل (۱۳۸۷). اوستا، تهران، مروارید ...
  • زنر، رابرت چارلز (۱۳۷۵). زروان یامعمای زرتشتی­گری، قادری، تیمور، تهران، ...
  • (۱۳۸۹). طلوع و غروب زرتشتی­گری، قادری، تیمور، تهران، امیرکبیر ...
  • سجادی، سید جعفر (۱۳۶۱). فرهنگ علوم عقلی، تهران، انجمن اسلامی ...
  • سعدی، مصلح الدین (۱۳۸۸). کلیات سعدی، تصحیح محمدعلی فروغی، تهران، ...
  • شهرستانی، ابوالفتح. محمدبن عبدالکریم (۱۳۸۷). الملل و النحل، به کوشش ...
  • عطارنیشابوری، فریدالدین (۱۳۶۹). منطق­الطیر، به اهتمام احمد رنجبر، چاپ دوم، ...
  • فردوسی، ابوالقاسم (۱۹۶۰). شاهنامه، زیر نظر ای برتلس و عبدالحسین ...
  • فرکلاف، نورمن (۱۳۷۹). تحلیل انتقادی گفتمان، ترجمه فاطمه شایسته پیران، ...
  • فرنبغ دادگی (۱۳۹۷). بندهش، بهار، مهرداد، چاپ ششم، تهران: توس ...
  • قبادیانی بلخی، ناصرخسرو (۱۳۹۳). دیوان اشعار حکیم ناصرخسرو قبادیانی، تهران، ...
  • کولون، فرانس (۱۳۸۳). ادیان شرقی در کافرکیشی رومی، ترجمه تیمور ...
  • گیرشمن، رومن (۱۳۸۵). تاریخ ایران از آغاز تا اسلام، ترجمه ...
  • معین، محمد (۱۳۸۵). تحلیل هفت پیکر نظامی، چاپ دوم، تهران، ...
  • منشی، نصرالله (۱۳۸۸). کلیله و دمنه، تصحیح مجتبی مینوی، تهران، ...
  • موله، م. (۱۳۸۶). ایران باستان، ترجمه ژاله آموزگار، تهران، توس ...
  • نظامی، الیاس بن یوسف (۱۳۷۸). هفت پیکر، به کوشش حسن ...
  • هینلز، جان (۱۳۹۶). شناخت اساطیر ایران ، ژاله آموزگار و ...
  • ب) مقالات۱. ایرانی ، محمد و دیگران (۱۳۹۸). «تحلیل واژگان ...
  • حجتی­زاده، راضیه (۱۳۹۶). «وجه پنهان معنا و زبان پنهان واژه­ها ...
  • دادبه، اصغر (۱۳۷۱). «تجلی برخی از آراء کلامی-فلسفی در اشعار ...
  • علی­ اکبری، نسرین و مهرداد حجازی (۱۳۸۸). «تحلیل استعلایی هفت ...
  • فرخ ­نیا، مهین­دخت (۱۳۹۳). «بنمایه­های عرفان گنوسی در داستانی از ...
  • نمایش کامل مراجع