زبان شناسی و اخلاق عرفانی

چکیده یکی از دانشهای نوپا در دنیا و به ویژه در کشور ما، دانش معنیشناسی است که از شاخههای زبانشناسی به شمار میآید. متون اسلامی اعم از قرآن و حدیث و مطالب عرفانی حاوی نکات اخلاقی و کدهای اخلاقی فراوان است. متاسفانه در سالهای اخیر با وجود تحقیقات ارزنده در تمام شاخههای علوم اسلامی، پژوهش قابل قبولی راجع به معنیشناسی اخلاقی- عرفانی نشده است. اینجانب در اصل مقاله تصمیم دارم تصویری روشن از معنیشناسی اخلاقی- عرفانی را برای علاقهمندان به اخلاق عرفانی بیان کنم تا مشتاقان به ارزش و اهمیت این پژوهش پی برند. معنیشناسی اخلاقی در پی روشن کردن مفاهیم و کدهای اخلاقی است که از دیرباز در زبان عربی و متون ادب فارسی وجود داشته است. عارفان اسلامی به پشتیبانی قرآن و حدیث به دستاوردهای بسیار ارزشمندی در این زمینه رسیدهاند، لیکن همهی این دستاوردها روشمند نیست و کار معناشناسی اخلاقی- عرفانی، تنظیم حوزهی معناشناسی واژگانی است که هرچند واژه به صورت یک سیستم یا لایه یا حلقه یا میدان، ایدهای کامل و علمی در تکامل اخلاقی کلونی و سیستماتیک را نشان دهند. بدیهی است مثالهایی که در متن مقاله خواهد آمد، برگرفته از قرآن یا متون حدیث و منابع عرفانی فارسی و عربی خواهد بود. ان شاء الله این روش جدید بتواند فصل تازهای در تولید علم اخلاق، آن هم اخلاق دینامیکی ایجاد نماید.

کلیدواژه ها:

معنیشناسی ، اخلاق ، زبانشناسی ، چندمعنایی ، واژگان ، عرفان ، حلقوی ، میدانی