بررسی کمیت و کیفیت مواد زائد جامد صنعتی (مطالعه موردی: استان چهارمحال و بختیاری در سال ۱۳۸۸)

مقدمه: از نظر اقتصادی و زیست محیطی، هدف اصلی در مدیریت زائدات صنعتی کاهش تولید این دسته از مواد است که با توسعه استراتژی های استفاده مجدد، بازیافت ضایعات و همچنین ارتقای توان بهره گیری از قوانین و تکنولوژی ها در جهت عدم تولید زائدات می توان به این هدف دست یافت. بررسی دقیق کمی و کیفی زائدات که در بخشی از صنعت تولید می شود، مبنای مدیریت صحیح مواد زائد صنعتی است. بنابراین با توجه به گسترش رو به رشد صنعت، نیاز به تدوین روش های کارآمد و متناسب با شرایط منطقه تصمیم گرفته شد که اطلاعات پایه و فنی مورد نیاز جمع آوری، اندازه گیری و مورد تحلیل قرار گیرد. روش ها: در این مطالعه، با توجه به پراکندگی، نوع و اندازه واحدهای صنعتی موجود در استان چهارمحال و بختیاری، پسماندهای تولید شده به وسیله تعداد ۳۰۹ واحد صنعتی طی مدت ۸ ماه از نظر کمی و کیفی مورد بررسی و اندازه گیری قرار گرفت. جمع آوری اطلاعات از طریق بررسی های میدانی و استفاده از روش های اندازه گیری صورت گرفت. یافته ها: بررسی های این مطالعه نشان می دهند که میزان کل زائدات تولید شده در شهرک های صنعتی مورد مطالعه، ۱۲۴۶ تن در ماه بود که ۲/۴۸ درصد در صنایع غذایی، ۹/۱۴ درصد در صنایع فلزی، ۷/۶ درصد در صنایع شیمیایی، ۲۲ درصد در صنایع کانی غیر فلزی، ۹/۰ درصد آن در صنایع نساجی، ۶/۰ درصد در صنایع برق و الکترونیک و ۵/۶ درصد آن در صنایع سلولزی تولید می شوند. نتایج نشان می دهند که نزدیک به نیمی از کل پسماندهای صنعتی تولیدی از محدوده مطالعه، موادی هستند که قابل تجزیه بیولوژیکی می باشند و تخلیه آن ها بدون رعایت ضوابط زیست محیطی منجر به آلودگی کوتاه مدت و ایجاد شرایط مزاحمت زا در محیط پذیرنده می شوند. همچنین قسمت های دیگر پسماندهای بررسی شده دارای کیفیتی است که بازیافت آن ها به چرخه مصرف از ارزش اقتصادی قابل توجهی برخوردار است و در صورت انتقال به محیط زیست منجر به آلودگی های بلند مدت و خطرناک خواهند شد. نتیجه گیری: با توجه به استقرار نامناسب بسیاری از صنایع از نقطه نظر جغرافیایی، خطرات بهداشتی و زیست محیطی آن متوجه جوامع و آب های سطحی می شود. بنابراین ضروری است که در مکان یابی صنایع به ویژه آن دسته از واحدهای صنعتی که دارای پسماندهای ویژه می باشند، دقت بیشتری صورت گیرد و با اعمال و اجرای مقررات سخت گیرانه در برابر صنایع موجود، گامی موثر در کاهش اثرات تخریبی آن ها برداشته شود. واژه های کلیدی: کمیت و کیفیت مواد زائد جامد، چهارمحال و بختیاری، مدیریت زائدات صنعتی