بررسی ارتباط برخی عوامل روانی- اجتماعی با رفتارهای تبعیت از درمان بیماران همودیالیز شهر اصفهان: چارچوبی مفهومی بر اساس تئوری شناختی- اجتماعی

مقدمه: حفظ سلامت بیماران تحت همودیالیز بستگی به تبعیت از توصیه های درمانی دارد. عدم تبعیت درمانی این بیماران، به صورت مستقیم با پیامدهای بالینی وخیم تر مرتبط می باشد. هدف از پژوهش حاضر، شناسایی روابط بین افسردگی، حمایت اجتماعی درک شده، خودکارامدی و تعامل بیمار با پرسنل درمانی با رفتارهای تبعیت از درمان در بیماران همودیالیز بر اساس تئوری شناختی- اجتماعی بود. روش ها: مطالعه حاضر مقطعی است و بر روی ۱۶۰ بیمار مراکز همودیالیز شهر اصفهان انجام شد. شیوه نمونه گیری، تصادفی منظم و متناسب با حجم بود. ابزار جمع آوری اطلاعات شامل پرسش نامه افسردگی Beck، مقیاس چند بعدی حمایت اجتماعی ادراک شده، راهبردهای ارتقای سلامتی، ابزار سنجش تعامل بیمار- پرسنل درمان و پرسش نامه خود گزارش دهی رفتارهای تبعیت درمانی بود. اطلاعات گردآوری شده توسط آزمون های توصیفی و همبستگی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: ۶/۶۰ درصد از افراد مورد مطالعه مرد بودند. میانگین سنی افراد مورد مطالعه ۰۴/۱۵ ± ۹۵/۵۱ بود. میانگین نمره کل رفتارهای تبعیت از درمان ۶۴/۲۰۱ ± ۴۸/۸۶۱ در دامنه (۱۲۰۰-۰) به دست آمد. بین عوامل روانی– اجتماعی مورد بررسی با رفتارهای کل تبعیت از درمان ارتباطی مشاهده نشد اما بین این عوامل با زیرمقیاس های رفتاری، ارتباط معنی دار مشاهده گردید (۰۵/۰ > P). همه این عوامل با نمره درک از اهمیت رفتار ارتباط معنی دار داشتند (۰۰۱/۰ > P). بین متغیرهای جمعیت شناختی همچون سن، جنس و وضعیت تاهل با مقیاس و زیرمقیاس رفتار تبعیت درمان ارتباط معنی دار مشاهده گردید (۰۵/۰ > P). نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده به نظر می رسد متغیرهای روانی– اجتماعی مورد مطالعه از طریق نقش واسطه ای عامل درک از اهمیت رفتار بر رفتار پیامد موثرند که لزوم توجه بیشتر به این عامل در مطالعات آتی و طراحی مداخلات مبتنی بر تئوری احساس می گردد. واژه های کلیدی: عوامل روانی- اجتماعی، رفتار تبعیت درمانی، درک از رفتار تبعیت درمان، بیماران همودیالیز، تئوری شناختی– اجتماعی.