منشا و جایگاه تکتونوماگمایی سنگ های آتشفشانی کواترنری سبلان

آتشفشان سبلان یکی از جوان ترین کالدراهای آتشفشانی در شرق فلات ایرانی– ترکی است و عضوی جوان از مجموعه آتشفشانی کمان ماگمایی البرز (AMA). بر اساس مطالعه مقاطع نازک و بررسی نتایج آنالیز ژئوشیمی نمونه ها به روش ICP و XRF، گدازه های جوان منطقه عبارت اند از آندزیت، تراکی آندزیت، داسیت، ریولیت و شارش های آذرآواری (ایگنمبریت ها، خاکسترهای آتشفشانی) که غالبا ماهیت کالک آلکالن پتاسیم بالازا نشان می دهند. مطالعات ژئوشیمیایی این سنگ ها نظیر غنی شدگی نابهنجار از  LREEدر مقایسه با  HREEو بی هنجاری های مثبت Pb و تهی شدگی  Nbو Ta و نرخ بالای Ba/Nb، بیانگر وابستگی ماگماهای اولیه این سنگ ها به حاشیه فعال قاره ای، تحت تاثیر مولفه های فرورانش اقیانوس تتیس زیر صفحه ایران مرکزی بوده است. چنین استنباط شده که این سنگ ها از درجه پایین ذوب بخشی گوشته لیتوسفری (۱/۰<) با ترکیبی مشابه لرزولیت گارنت-اسپینل دار حاصل شده اند. آتشفشان کواترنری سبلان را عمدتا به حوادث فرورانش پس از برخورد نسبت می دهند. به احتمال، منشا گوشته ای اولیه با عناصر کمیاب خاکی ناشی از مولفه های زون فرورانش در تحولات متاسوماتیکی گوشته و یا آلودگی پوسته ای، به ویژه پوسته بالایی، غنی شده است.

کلیدواژه ها:

سبلان ، فلات ایرانی-ترکی ، پس از برخورد ، لرزولیت رارنت- اسپینلدار.