تحلیل کیفر شناختی مجازات و اقدامات تامینی و تربیتی اطفال و نوجوانان

اطفال و نوجوانان در زمره اقشار با اهمیت جامعه هستند که بزهکاری آن ها نیازمند اختصاص تدابیر ویژه و مجزا می باشد. به موجب مطالعات کیفر شناختی، جرم شناختی و آموزه های حقوق بین الملل، اطفال و نوجوانان دارای ویژگی های خاصی هستند که دلیل در نظر گرفتن رویکرد افتراقی در سیاست کیفری نسبت به بزهکاری این افراد شده است. هدف مقنن از اعمال مجازات و اقدامات تامینی و تربیتی پیشگیری از بزهکاری و بازپروری و اصلاح و تربیت اطفال بزهکار می باشد، پذیرش حداقل سن کیفر، عدم تفکیک سن کیفر بر اساس معیار جنسیت در جرائم تعزیری، پیش بینی واکنش های قضائی متناسب با سن افراد از نوآوری های قانون مجازات اسلامی۱۳۹۲ است؛ لیکن تعیین سن بلوغ شرعی به عنوان معیار کیفر در جرائم شرعی، امکان اتخاذ سیاست های قضایی متفاوت در مورد تعیین مجازات تعزیری و موجب حد و قصاص و عدم تعیین نوع دقیق مجازات تعزیری جانشین حد یا قصاص در صورت اسقاط مجازات شرعی از ایرادات این قانون از نقطه نظر حقوق کیفری ماهوی اطفال و نوجوانان محسوب می شود. در قانون آیین دادرسی کیفری ۱۳۹۲ و اصلاحی ۱۳۹۴ قانونگذار به دلیل با توجه به ویژگی جسمی، روانی و شخصیتی اطفال و نوجوانان و با توجه به سیاست های کیفرشناختی و جرم شناختی، سیاست افتراقی برای رسیدگی به بزهکاری اطفال و نوجوانان در پیش گرفته است، آیین دادرسی افتراقی از قبیل تسری برخی امتیازات ارفاقی دادرسی اطفال به افراد بالغ زیر ۱۸سال، پیش بینی تامین کیفری خاص ازجمله شیوه های تضمین حقوق متهم در آیین دادرسی کیفری اطفال و نوجوانان است؛ لیکن عدم امکان استفاده از برنامه های ترمیمی خاص اطفال و نوجوانان و عدم تفکیک مراجع قضائی اطفال و نوجوانان از سایر مراجع قضایی از مرحله بدوی تا مرحله عالی از ایراداتی است که موجب گردیده سیاست جنایی ایران در ساماندهی نظام دادرسی و پاسخ دهی به بزهکاری اطفال و نوجوانان از خط مشی واحد و منسجمی پیروی ننماید. لیکن با اصلاح این موارد می توان امیدوار بود که در آینده به یک نظام کارآمد، همه جانبه و فایده گرا در زمینه ی حقوق کیفری اطفال و نوجوانان دست یافت.

کلیدواژه ها:

کیفر اطفال ، اقدامات تامینی و تربیتی اطفال ، سیاست کیفری در رابطه با اطفال