برقراری و ادغام نظام مراقبت، بیماریابی و درمان  لیشمانیوز احشایی به روش آگلوتیناسیون مستقیم  در خدمات اولیه بهداشتی و ارزیابی آن، در شهرستان مشکین شهر

زمینه و هدف: لیشمانیوز احشایی(کالاآزار) در صورت عدم تشخیص به موقع و درمان غیر اختصاصی تقریبا در تمام موارد منجر به مرگ بیمار می­شود. به منظور تشخیص سریع و زودهنگام ودرمان بموقع بیماران مبتلا به لیشمانیوز احشایی، نظام مراقبتی خاصی در مناطقی از شمال غرب ایران برقرارگردید تا تاثیر اقدامات انجام شده را در کاهش میزان بروز و مرگ و میر مشخص نماید. روش کار: این مطالعه با در نظر گرفتن منطقه شاهد شروع شد و به مدت ۶ سال به شکل فعال ادامه یافت، تمامی بچه­های زیر ۱۲ سال شهرستان مشکین­شهر که دارای تب­های مداوم  بیش از ۲ هفته، رنگ پریدگی و بزرگی شکم بودند (شهرستان مداخله) توسط بهورزان آموزش دیده، نمونه برداری شده ونمونه ­ها به آزمایشگاه کالاآزار مرکز بهداشت شهرستان مربوطه ارسال گردیدند و مورد آزمایش قرار می­گرفتند. افرادی که نتیجهDirect Agglutination Test (DAT) آنها مثبت (با عیارهای ۱:۳۲۰۰ و بالاتر) و دارای علایم بالینی اشاره شده بودند، از نظر لیشمانیوز احشایی (کالاآزار) مثبت تلقی می­شدند و پس از انجام و تایید معاینات بالینی، تحت درمان با داروی گلوکانتیم قرار می­گرفتند. متعاقبا در روستاهای با موارد کالاآزار، بیماریابی فعال انجام می­گردید. جهت مقایسه نتایج، شهرستان اهر نیز به عنوان منطقه کنترل(شاهد) در نظر گرفته شد. در این شهرستان فقط بیماریابی غیر فعال (پاسیو) با استفاده از روش DAT انجام می­شد. نتایج: میانگین بروز لیشمانیوز احشایی ازمیزان ۸۸/۱ در هر هزار نفر جمعیت بچه­های ۱۲ سال و به پایین (قبل از شروع مطالعه) به میزان۷۷/۰ در هزار( پس از  انجام مداخله ) کاهش یافت. در حالی که در شهرستان شاهد از ۱۱/۰ در هزار (قبل از شروع مطالعه) به ۲۳/۰ در هزار( پس از  انجام مداخله) افزایش یافت (۰۱/۰p<). در مدت انجام این مطالعه میزان مرگ و میر ناشی از کالاآزار در بچه­های زیر ۱۲ سال شهرستان تحت مداخله از ۱۶/۰ در هزار قبل از مداخله به ۰۰۹/۰ مورد در هزار پس از مداخله(به میزان حدود ۱۷ برابر) کاهش یافت (۰۱/۰p<). نتیجه گیری: با برقراری نظام مراقبت با روش سرولوژی DAT به جای پونکسیون مغز استخوان و ادغام آن در نظام خدمات اولیه بهداشتی، علاوه بر کاهش مرگ ومیر، می­توان میزان بروز را نیز در مناطق اندمیک بیماری به طور قابل ملاحظه­ای کاهش داد.

کلیدواژه ها:

Visceral leishmaniasis ، Direct Agglutination Test ، Primary health care system ، Integration ، Children ، Iran ، لیشمانیوز احشایی ، روش آگلوتیناسیون مستقیم ، نظام خدمات مراقبت اولیه بهداشتی ، ادغام ، کودکان ، ایران