تحلیل بقای بیماران مبتلا به سرطان معده بعد از عمل جراحی، بر اساس یک مدل انعطاف پذیر در رقابت جویی خطرات

زمینه و هدف : در بسیاری از مطالعات تشخیصی از جمله بررسی بقای بیماران مبتلا به سرطان معده که هر فرد بعد از عمل جراحی با بیشتر از یک رخداد مواجه است و رخداد یکی سبب پوشانده شدن رخداد دیگری می­شود، بحث رقابت جویی خطرات مطرح خواهد بود که برای بررسی اثر هر متغیر کمکی بر رخداد هر حادثه و برآورد تابع مخاطره، از مدل­هایی چون کاکس و Fine و Gray استفاده می­شود. حال اگر پیش فرض­های دو مدل برقرار نباشد، بکارگیری آنها نادرست خواهد بود. یکی از راه­های برطرف کردن چنین مشکلی استفاده از مدل­هایی با انعطاف بیشتر است.   روش­کار : در این مطالعه خصوصیات جمعیت شناختی، بالینی و درمانی۳۳۰ بیمار مبتلا به سرطان معده که طی سال­های ۱۳۷۴ تا ۱۳۷۸ به انستیتو کانسر مجتمع بیمارستانی امام خمینی مراجعه کرده و تحت عمل جراحی قرارگرفتند، به همراه متغیرهای، نوع و زمان تا اولین رخداد حادثه (عود بیماری/ مرگ) برای هر بیمار جمع­آوری و بررسی شد . با استفاده از این اطلاعات نمودار تابع تجمعی بروز عود بیماری( CIF )، توسط سه مدل کاکس، Fine و Gray و مدل ا نعطاف پذیر و با استفاده از نرم افزار R(۲.۱۴.۰ ) رسم و با نمودار تابع تجمعی بروز عود مشاهده شده برای بیماران، مقایسه و کارآیی آنها بررسی گردید .   نتایج: فرض متناسب بودن خطرات، تقریبا برای همه ی متغیرها به ازای هر حادثه برقرار می­باشد. نمودار تابع تجمعی بروز برای حادثه مورد نظر(عود)، نشان داد که مدل کاکس در برآورد آن دچار بیش برآوردی شده و نیز نمودارهای دو مدل دیگر بسیار شبیه به هم و علاوه بر آن شبیه به نمودار مشاهده شده می باشند. با این تفاوت که نمودار تابع تجمعی بروز مربوط به مدل انعطاف پذیر، هموارتر می­باشد طوریکه در پیش بینی خطر می­تواند دقت بیشتری داشته باشد.   نتیجه­گیری : با وجود رخدادهای رقیب، مدل کاکس چندان مناسب چنین وضعیتی نبوده و به نظرمی­رسد مدل انعطاف پذیر نه تنها جایگزین مناسبی برای مدل Fine و Gray می­باشد بلکه در صورت عدم برقراری فرض متناسب بودن، نسبت به آن برتر نیز خواهد بود.

کلیدواژه ها:

Survival analysis ، Competing risk ، CIF ، Time_dependent effect ، Gastric cancer ، تحلیل بقا ، رقابت جویی خطرات ، تابع بروز ، اثرات وابسته به زمان ، سرطان معده