بررسی عوامل کنترل کننده ی تشکیل کانی های سیلیس و پیریت در خرده های اسکلتی واحد ۲ سازند شیشتو (کربونیفر پیشین) واقع در حوض دوراه – جنوب شرقی طبس

بخش ۲ سازند شیشتو به سن کربونیفر پیشین در ناحیه­ی مورد بررسی از یک توالی به سمت بالا کم عمق شونده تشکیل شده است. بیوکلست پکستون های این رسوب­ها اغلب دارای خرده­های اسکلتی کرینوئید، براکیوپود، بریوزوآ، تریلوبیت، مرجان و مقداری فرامینیفر است. سنگ­های کربناتی این سازند تحت تاثیر تاریخچه­ی دیاژنتیکی پیچیده­ای قرار گرفته­اند که مهم­ترین آن­ها، فرایند سیلیسی شدن و پیریتی شدن است. پیچیدگی سیلیسی شدن در این سنگ­های آهکی بیشتر به خاطر سیلیسی شدن انتخابی جانداران مختلف است. از نظر ریخت­شناسی، سیلیسی شدن خرده­های اسکلتی این ناحیه بیشتر از نوع میکروکوارتز، کلسدونی و مقداری مگاکوارتز است. ارتباط مشاهده شده­ی بین انواع خرده اسکلتی و نوع کوارتز جانشینی بیانگر آنست که ریزساخت خرده اسکلتی کنترل کننده­ی نوع کوارتز جانشینی است. سیلیسی شدن خرده­های اسکلتی این سازند در راستای غشاهای انحلالی نازک رخ داده است که در این حالت خرده کلسیتی انحلال یافته و سیلیس نهشته شده است. خرده های براکیوپود، مرجان و کرینوئید در این رسوب­ها بیشترین حساسیت برای سیلیسی شدن را داشته اند. وجود ناخالصی­هایی مانند منیزیم در ترکیب خرده­های اسکلتی مانند براکیوپودها و کرینوئیدها از عوامل کنترل کننده­ی حساسیت این اجزا به سیلیسی شدن است. پیریت دیاژنتیکی در این سنگ­های آهکی به­صورت بلورهای منفرد شکلدار دیده می­شوند. این فرایند بعداز مرگ جاندار در طی دیاژنز تدفینی رخ می­دهد. پیریتی شدن به شدت به شرایط احیایی و در دسترس بودن یون­های Fe و S در محیط دیاژنتیکی تدفینی وابسته است.

کلیدواژه ها:

Silicification ، pyritization ، primary mineralogy ، microstructure ، skeletal grains ، Shishtu Formation ، Tabas. ، سیلیسی شدن ، پیریتی شدن ، کانی شناسی اولیه ، ریزساخت ، خرده های فسیلی ، سازند شیشتو ، طبس.