نقش آموزش و پرورش در سرمایه اجتماعی جامعه

وقتی ما صحبت از سرمایه می کنیم در واقع این مفهوم بیشتر ناظر به مباحث اقتصادی و تولیدی درآمد و سودآوری است ولی به مرور زمان در به کارگیری مفهوم سرمایه ، مفاهیم و معانی دیگر و جدیدی که جنبه انسانی و انتزاعی بیشتری داشتند ، شکل گرفت; لذا شاهد خلق مفاهیمی چون سرمایه انسانی ، سرمایه اجتماعی و .... هستیم . در واقع شکل های مختلف مسائل انسانی می تواند به عنوان سرمایه تلقی شود و اهمیت آن به مراتب از سایر سرمایه های مادی شناخته شده بالاتر است و به مثابه سپر یا نخ تسبیحی است برای سرمایه های دیگر تا بتوانند کارآمدی خودشان را ارتقا یا حتی حفظ کنند. مثلا کشوری را در نظر بگیرید که از نظر مادی کشور پولداری محسوب شود اما این کشور سرمایه انسانی و نیروی متخصص نداشته باشد;نتیجه چه خواهد بود ؟آن سرمایه هانیز به هدر خواهند رفت و به جیب دیگران غیر از نیروهای داخلی خواهد رفت و وابستگی شدید به دیگران وجود خواهد داشت تا زمانی که آن منابع به کل پایان پذیرد و هستی آن کشور هم با آن تمام شود. سرمایه اجتماعی هم به همین نسبت برای سرمایه انسانی یک جامعه ضرورت دارد یعنی چنانچه کشوری نیروی انسانی جوان و آماده داشته باشد اما فاقد مولفه های سرمایه اجتماعی که در بالا ذکر شد باشند ،یعنی افراد این جامعه فاقد انسجام ، مشارکت و اعتماد(اخلاقیات اجتماعی) باشند نتیجه این می شود که نیروی متخصص کار بلد تصمیم به مهاجرت گیرد ; سرمایه گذار به جای تکیه بر تولید در امور دیگر سرمایه گذاری کند ، توجه افراد صرفا به فرد فرد خود باشد نه منافع اجتماعی و ..... .در یک کلام در نبود سرمایه اجتماعی ، سرمایه انسانی و به تبع آن سایر سرمایه های یک جامعه نیز خدشه دیده و در نهایت از بین خواهند رفت. پس امروزه رشد و نمو وکارایی سرمایه ها وابسته به سرمایه اجتماعی افراد جامعه است. مولفه های سرمایه های اجتماعی بسیار متعدد است اما آنچه که بیشترین فروانی را به خود اختصاص داده و توانسته به طور چشمگیری ، جامع سایر مولفه ها باشند عبارت اند از مشارکت افراد ، انسجامشان و حس اعتماد (اخلاق اجتماعی) در میان آنها. و در این نوشتار به رابطه ای که نظام آموزش و پرورش با این سه مولفه دارد و تاثیری که می تواند داشته باشد مورد بررسی قرار گرفت و به این نتیجه نائل شدیم که تاثیر آموزش و پرورش بر این سه مولفه خصوصا مولفه انسجام اجتماعی غیر قابل انکار است.

کلیدواژه ها:

سرمایه انسانی ، سرمایه اجتماعی ، انسجام اجتماعی ، مشارکت اجتماعی ، اعتماد.