اصل مرکزگرایی در معماری ایرانی-اسلامی برای رسیدن به کمال

اصل مرکز گرایی به عنوان یکی از شاخص ترین و بارزترین اصول در معماری ایرانی اسلامی جای دارد و نقش اساسی در ساماندهی میان عناصر را بازی میکند. با نگاه به اجزا و ساختار تشکیل دهنده( باغها، مساجد، خانههاو...) جایگاه کانون مرکزی فضا و نقشی را که در ارتباط و هویت بخشیدن به سایر فضاها دارد پی میبریم. به گونه ای که اکثر فضاهای معماری در فلات ایران به یک کانون مرکزی ختم میشوند. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش مرکزگرایی و چگونگی پاسخگویی این اصل به اندیشه و باورهای انسان آن دوره میپردازد. در اینجا این سوال پیش می آید که این اصل چه هدفی را دنبال می کند؟ ارتباط آن با نیازهای روحی و معنوی انسان چیست؟ چگونه او را به معرفت و کمال میرساند؟ این تحقیق با رویکرد تفسیری و گردآوری اطلاعات و مطالعات کتابخانه ای به دست آمده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که بهره گیری از الگوی فضای مرکزی با هدف جهتگیری، مکانیابی و همچنین هویت بخشیدن به مکان، نقش تعیین کنندهای را جهت انسجام و خوانایی در سلسله مراتب فضایی معماری ایرانیBاسلامی دارا میباشد. و همچنین این اصل برای دستیابی به مفهوم سیر از کثرت به وحدت،که از مفاهیم پایه و اصلی در معماری دوران اسلامی است، اشاره دارد.

کلیدواژه ها:

ساماندهی فضایی ، مرکزگرایی ، وحدت ، خیال ، معماری ایرانی ، مسجد شیخ لطف الله