نظر (مواضع) اسماعیلیه ایران در باب خلافت عباسی

از مهمترین نهضت های تاریخ ایران تا قبل از حمله مغول، نهضت اسماعیلیان است. اسماعیلیان یکی از فرق تشیعبودند که از اواسط قرن دوم ه.ق. آشکار شدند و سپس به شاخه های مختلف تقسیم گردیدند. آنان ابتدا در تونس بهقدرت رسیدند و پس از آن حکومت فاطمیان را در مصر تاسیس کردند. پس از مرگ المستنصربالله هشتمین امام(خلیفه) فاطمی در سال ۴۸۷ ه.ق، وزیر المستنصربالله مانع از آن شد تا نزار، فرزند ارشد المستنصر، به قدرت برسد وموجب به وجود آمدن انشعابی بزرگ در درون فرقه اسماعیلیه گردید. المستعی فرزند کوچک تر المستنصر و شوهرخواهر وزیر، با کمک وزیر به قدرت رسید. پس از آن اسماعیلیان به دو گروه نزاریان و مستعلویان تقسیم شدند.اسماعیلیان ایران نیز که معتقد به خلافت نزار بودند به «نزاریان ایران» یا «اسماعیلیان نزاری» معروف شدند. اسماعیلیان نزاری بیش از دو قرن (۴۳۸ - ۶۵۶ ه.ق/ ۱۰۹۰ - ۱۲۵۶ م)، فرمانروایان قلاع الموت در ایران بودند. آنان دراین مدت به تبلیغ و نشر عقاید خود پرداختند. هدف آنان مبارزه با خلافت عباسی و اخراج ترکان از ایران بود. عقایدآنها مانند تمام فرقه ها و گروه های منشعب، بر پایه دین است و در میان آنها امامت از موقعیت سیاسی و مذهبیبرخوردار بود . آنها با روشی نو، منشا نوعی دگرگونی فرهنگی و اجتماعی و حتی روحی شدند که این خدمات بعد ازسقوط آنها به دیگر گروه های شیعی سپرده شد.

کلیدواژه ها:

اسماعیلیان ، خلافت ، شیعه ، عباسیان