ارتباط خودکارآمدی و کیفیت زندگی در بیماران دارای استومی

زمینه و هدف: مشکلات جسمی، روانی و اجتماعی، همراه با تغییرات اساسی در شیوه زندگی سبب کاهش کیفیت زندگی بیماران دارای استومی می شود. با اینحال خودکارآمدی می تواند کیفیت زندگی این افراد را بهبود بخشد. لذا مطالعه حاضر با هدف تعیین ارتباط خودکارآمدی و کیفیت زندگی در بیماران دارای استومی انجام شد.   روش بررسی: در این پژوهش مقطعی از نوع همبستگی، ۸۴ بیمار دارای استومی مراجعه کننده به مراکز آموزشی درمانی منتخب دانشگاه علوم پزشکی تهران و انجمن استومی ایران به روش سرشماری انتخاب شدند. داده ها بوسیله پرسشنامه کیفیت زندگی بیماران استومی ( COH-QOL ) و مقیاس خودکارآمدی استوما ( Stoma SE Scale ) جمع آوری گردید و با استفاده از آزمون های آماری تی مستقل، آنالیز واریانس و آنالیز رگرسیون توسط نرم افزار SPSS نسخه ۱۵ تجزیه و تحلیل شد.   یافته ها: نیمی از نمونه ها ۷۵-۵۰% نمره خودکارآمدی کل (نمره ۱۱۲-۸۴) را کسب کردند. میانگین نمره خودکارآمدی مراقبت از استومی (۱۱.۶ ± ۵۵.۸ ) بیشتر از میانگین نمره خودکارآمدی اجتماعی (۱۳.۲ ± ۴۲.۱ ) بود. همچنین اکثریت شرکت کنندگان برای کیفیت زندگی کل و هر یک از ابعاد آن نمره ۷ و بالاتر (از ۱۰ نمره) گرفتند. دامنه نمرات کسب شده برای ابعاد مختلف کیفیت زندگی از ۱.۵ ± ۷ در بعد جسمی تا ۲ ± ۶ در بعد اجتماعی متغیر بود. در این مطالعه همبستگی مستقیم و معناداری بین خودکارآمدی و ابعاد جسمی (۰.۰۰ P= و ۰.۴۸۵ r= )، روانی (۰.۰۰ P= و ۰.۶۵۵ r= )، اجتماعی (۰.۰۰۰ P= و ۰.۶۹۴ r= ) و معنوی کیفیت زندگی (۰.۰۰ P= و ۰.۳۹۳ r= ) و همین طور کیفیت زندگی کل (۰.۰۰ P= و ۰.۶۸۷ r= ) مشاهده شد. بعلاوه بیشترین ارتباط کیفیت زندگی، با زیر مقیاس اجتماعی خودکارآمدی بود (۰.۰۰۰ P= و ۰.۶۹۵ β = ) .   نتیجه گیری کلی: با توجه به وجود ارتباط معنادار بین خودکارآمدی و ابعاد مختلف کیفیت زندگی استومیت ها در این مطالعه؛ شایسته است پرستاران با طراحی و اجرای مداخلات مناسب، زمینه را برای تقویت خودکارآمدی این بیماران، بویژه در بعد اجتماعی که بیشترین همبستگی را با کیفیت زندگی آن ها دارد؛ فراهم کرده و از این طریق به ارتقای کیفیت زندگی این افراد کمک نمایند.

کلیدواژه ها:

Quality of Life ، Self-Efficacy ، Ostomy ، OStomate ، خودکارآمدی ، کیفیت زندگی ، استومی ، استومیت