طبقه بندی و تحلیل بن مایه "آغاز عشق" در منظومه های عاشقانه فارسی

یکی از بن مایه های داستانی در منظومه های عاشقانه، آغاز عشق عشاق آن است. در این منظومه ها نویسنده هنر خود را به کار می گیرد تا اولین جرقه ایجاد عشق را حادثه­ای زیبا و به یادماندنی توصیف کند. این تحقیق به روش توصیفی تحلیلی، به این سوالات پاسخ می دهد که بن مایه آغاز عشق را در منظومه های عاشقانه فارسی چگونه می توان طبقه بندی کرد و هر یک از این طبقه­بندی­ و زیرگونه­ها در روایت داستان چه نقشی ایفا می کند؟ برای این منظور کتاب "یک ­صد منظومه عاشقانه فارسی" (ذوالفقاری،۱۳۹۴) مبنای کار قرار گرفته است. براساس نتایج به دست آمده، آغاز عشق با دو کنش "دیدن" و "شنیدن" و در انواع گوناگون، در سیر حوادث به وقوع میپیوندد. دیدن معشوق به صورت مستقیم، دیدن در خواب و دیدن تصویر وی، مشهورترین انواع آغاز عشق به واسطه دیدن محسوب میشود. آغاز عشق با دیدن تصویر فقط بین عشاق ایرانی و عرب کاربرد داشته است. شنیدن توصیف معشوق و یا شنیدن صدای وی نیز از انواع دیگر آغاز عشق است و در میان همه ملت ها به جز اعراب رایج بوده است. نقش بن مایه مذکور از آن جهت است که تا زمانی که اولین جرقه عشق زده نشود و آغاز عشق صورت نگیرد ساختار روایی منظومه عاشقانه شکل نخواهد گرفت.

کلیدواژه ها:

آغاز عشق ، منظومه عاشقانه ، عاشق شدن با دیدن ، عاشق شدن با شنیدن