سرمایه اجتماعی و مهاجرت و استقرار در شهرهای بزرگ: مورد شهر تبریز

پژوهش حاضر به مقایسه سرمایه اجتماعی مهاجرین به شهر تبریز در چهار دوره زمانی (مهاجرین تازه وارد، مهاجرین دهه ۷۰ ، مهاجرین دهه ۶۰ و مهاجرین قبل از انقلاب اسلامی) پرداخته است. هدف تعیین نقش سرمایه اجتماعی شبکه (روابط قبل از مهاجرت) در مهاجرت و استقرار مهاجرین است. این پژوهش با استفاده از روش پیمایش انجام شده و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بوده است. جمعیت آماری تحقیق شامل ۱۲ سازمان/اداره و شرکت دولتی می باشد که از این تعداد ۵ مورد را شرکت های دولتی و ۷ مورد دیگر را سازمان ها و ادارات دولتی تشکیل می دهند. نمونه بررسی در این تحقیق تعداد ۳۴۸ فرد یا مستخدم مهاجر مرد و زن به شهر تبریز می باشند. بر اساس نتایج به دست آمده پیوندها و شبکه های خویشاوندی و تماس های شخصی، خانوادگی و قومی در مقصد نقش عمده ای در مهاجرت دارند. مهاجران طی تماس هایی که با دوستان و بستگان در مقصد برقرار می کنند اطلاعات ارزنده ای در خصوص مشاغل جدید، محل اسکان و غیره به دست می آورند. همچنین مهاجران پس از استقرار، تمایل دارند برای جلب حمایت های مورد نیازشان بر پیوندهای اجتماعی موجود در مبدا، تکیه کنند. مهاجرین بیشتر با خویشاوندان درجه یک خود والدین، خواهر و برادر و فرزند ارشد ارتباط دارند. این تماس ها اغلب به جهت دوری مسافت از طریق تلفن صورت می پذیرد. این مسئله بیانگر آن است که خویشاوندان نزدیک از نظر اجتماعی نزدیک ترین اعضای شبکه و مهم ترین منبع حمایت حمایت های عاطفی، مالی و مشورتی به خصوص برای مهاجرین جوان تر محسوب می شوند. همچنین یافته ها حاکی از آن است که گروه های مهاجر در بدو ورود به تبریز نیازها و حمایت های متفاوتی داشته اند. در حالی که مهاجرین تازه وارد و مهاجرین دهه ۷۰ نیاز به کمک در زمینه اسکان را مطرح کرده اند، مهاجرین قبل از انقلاب بیشتر به نیاز عاطفی و مالی اشاره نموده اند. اهداف و انگیزه های مهاجرین نیز متفاوت بوده است: مهاجرین دهه ۶۰ و مهاجرین قبل از انقلاب به قصد ادامه تحصیل و پیوستن به خویشاوندان، مهاجرین دهه ۷۰ به انگیزه اشتغال و مهاجرین تازه وارد با انگیزه بهره مندی بیشتر از امکانات رفاهی و ارتقاء شغلی به تبریز آمده اند.

کلیدواژه ها:

سرمایه اجتماعی ، مهاجرت ، شبکه اجتماعی ، تحلیل شبکه