تحلیلی بر مهم ترین شیوه های تخریب و تصرفات اراضی جنگلی در استان گلستان

تخریب و تصرفات اراضی جنگلی و به دنبال آن تغییر کاربری آن در دو دهه اخیر به فرآیندی پیچیده در مدیریت جنگل های کشور به ویژه جنگل های هیرکانی تبدیل شده است. متغیرها و عوامل مختلفی در سطوح متفاوت انسانی-اجتماعی و محیطی- فضایی بر ادامه روند این تغییرات تاثیرگذار میباشند که منجر به پیامدهای قابل توجهی در سطح محلی، ملی و بین المللی میگردد. لذا بدون شک شناسایی و تجزیه و تحلیل شیوه های تخریب و تصرفات در جنگل و اثرات آن میتواند به برنامه ریزی و سیاستگذاری های مدیریت پایدار جنگل ها کمک شایانی نماید. در همین راستا تحقیق حاضر به تحلیل مهمترین شیوه های تخریب و تصرفات اراضی جنگلی در استان گلستان پرداخته است. جمعیت مورد مطالعه دربرگیرنده کارشناسان، نیروهای یگان حفاظت منابع طبیعی و قرقبانان جنگلها بوده که ۱۰۰ نفر از آنها با ترکیب فرمانده یگان حفاظت شهرستان، رئیس اداره شهرستان و ۸ قرقبان خبره و دارای دانش و آگاهی حفاظتی و قانونی بالا در ۱۰ شهرستان دارای حوزه جنگلی استان به عنوان حجم نمونه به صورت گلوله برفی هدفمند انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته است که گویه های آن بر اساس مصاحبه های صورت گرفته با ۵ کارشناس و ۱۰ قرقبان مشخص گردید. به طوری که میزان پایایی آن با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ و روایی آن از طریق نظرخواهی کارشناسان تخصصی جنگلداری مورد آزمایش قرار گرفت. پس از جمع آوری اطلاعات، داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS۲۵ و بر اساس روش تحلیل عاملی بررسی و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج نشان داد تخریب و تصرفات عرصه های جنگلی استان از طریق روش ها و شیوه های مختلف با رویکردهای بهره برداری غیرقانونی به صورت قاچاق محصولات چوبی و غیرچوبی و همچنین توسعه زیرساخت ها و مسائل عمرانی به ویژه ویلاسازی و بوم گردی، صورت گرفته است. بر همین اساس پیشنهادات و راهکارهای کاربردی در جهت جلوگیری و یا کاهش تخریب اراضی و یا تصرفات آن در راستای مدیریت پایدار حفاظتی هدفمند ارائه شده است.

کلیدواژه ها:

بهره برداری غیرقانونی ، محصولات چوبی و غیرچوبی ، جوامع جنگل نشین ، حفاظت پایدار جنگل.