بررسی جایگاه عقل در روش معرفت عرفانی و فلسفی از منظر مولانا و ابن سینا

عقل یکی از منابع معرفتی در وجود آدمی و از قوای انسانی است که سبب تمایز میان خیر و شر یا حق و باطل می شود. همین امر دانشمندان و عارفان بسیاری را به تامل و پرداختن به این مقوله واداشته است و ابن‎سینا و مولانا از این جمله­اند. هدف این پژوهش، بررسی ماهیت عقل، ارتباط آن با عشق و دین، عوامل و موانع رسیدن به کمال عقل و در نهایت پی بردن به وجوه افتراق و اشتراک آن در اندیشه استاد فلسفه یعنی ابن سینا و استاد عشق یعنی مولاناست. حاصل این جستار که به شیوه توصیفی- تحلیلی و بر مبنای مطالعات کتابخانه ای انجام شده، بیانگر این است که اختلاف میان ابن سینا و مولوی در مبحث عقل، بیش از اشتراکات­شان است و این بدان دلیل است که استاد فلسفه، عقل را عقل فعال می داند و به عنوان یکی از قوای انسانی و نفسانی بدان می نگرد، ولی استاد عشق آن را نخستین آفریده حق تعالی و قلب آدمی را سرچشمه آن می داند.

کلیدواژه ها:

intellect ، love ، Ibn Sina ، Rumi ، active intellect ، perfection of intellect. ، عقل ، عشق ، ابن سینا ، مولوی ، عقل فعال ، کمال عقل.