موینگا الیفرا، گیاه معجزه: چالشها و پتانسیلهای تولید در سیستان و بلوچستان

توجه به محصولات بومی هر ناحیه و بویژه بهره گیری از توان بالای گیاهان دارویی بومی و سازگار با شرایط اکولوژیکی هر منطقه در افزایش میزان بهره وری محصولات کسب در آمد اقتصادی از اهمیت بسزائی برخوردار است. استان سیستان و بلوچستان علیرغم وجود تصور عام و غیر علمی مبنی بر اینکه از رهگذر قرار گرفتن در عرض های پائین جغرافیائی و داشتن آب و هوای گرم و خشک توان چندانی برای تولیدات کشاورزی و افزایش میزان بهره وری آنها ندارد، قدرم مسلم در خصوص محصولات بومی خود منجمله گیاهان دارویی مختص به خود نه تنها در سطح ملی، بلکه در سطح بین المللی نیز جایگاه عمده ای را می‎تواند به خود اختصاص دهد. مورینگا (Moringa) نامی مشترک بر تیره مورینگاسه (Moringaceae) جهت نام بردن آنها اطلاق می شود. این تیره شامل ۱۴ گونه است. گز روغنی نام فارسی نمونه مورینگا پرگرینا (Moringa peregrina) است که در مناطقی از سیستان و بلوچستان و هرمزگان پراکنش داشته و با اهداف بیان زدایی و جنگلکاری کشت می شود. در این میان معروفترین گونه مورینگاسه رو می توان مورینگا اولیفیرا۱ (Moringa oleifera)نام برد. بیشترین گونه کشت شده از این تیره درخت در دنیا، مورینگا اولیفیرا بومی شمال هندوستان بوده و به درخت معجزه نیز معروف است. در این میان، با توجه به شرایط آب و هوایی مناطق جنوب استان سیستان و بلوچستان و به ویژه سواحل مکران در تامین خواهش های اکولوژیکی این گونه، تعدادد ۵ رقم مختلف طی ۵ سال مورد کشت و کار گرفت. نتایج نشان دهنده پتانسیل بالای تولید این گونه اقتصادی بصورت چهار فصل در مناطق مورد بررسی بود. با توجه به ارزش غذایی، دارویی، آرایشی و بهداشتی و صنعتی این گیاه و موفق آمیز بودن کشت و تجزیه پایداری آن در مناطق جنوب استان، ضروری است تا راهکارهای ضروری در راستای توسعه کشت و کار و فرآوری آن در این مناطق مورد عنایت مدیران و برنامه ریزان قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

موینگا الیفرا ، تولید ، سیستان و بلوچستان