تحلیل ریخت شناسانه ی داستان های بختیارنامه براساس الگوی ولادیمر پراپ

داستان ها همواره در طول تاریخ یکی از عناصر مهم و جذاب سرگرمی به شمار می آیند. قصه ها بستر مناسبی برای نمود تعلیم و تربیت و اندرزهای اخلاقی، انسانی، حکمی و... هستند. بختیارنامه از هیجان انگیزترین قصه های عامیانه است که یک ساختار کلی و داستان های تو در تو دارد. ساختار قصه های بختیارنامه قابلیت این را دارد که با الگوی «ریخت شناسی» پراپ بازخوانی شود. در ریخت شناسی اجزای سازندهی قصه و ارتباط این اجزا با یکدیگر بدون توجه به بافت فرهنگی، سیاسی و اجتماعی اثر بررسی می شود. هدف این پژوهش تحلیل ساختاری داستان های بختیارنامه براساس نظریه ی «ریخت شناسی قصه» ولادیمر پراپ است تا از این طریق بتوان قصه های بختیارنامه را بهتر شناخت. داستان های بختیارنامه خویشکاری، تسلسل و ساختار مشابهی دارند. در این پژوهش ضمن بیان خلاصه ی قصه ها و بررسی وضعیت اولیه آنها (زمان و مکان شروع قصه ها،رفاه اولیه شخصیت ها و نامگذاری آنها و..)، عملکرد شخصیت ها و انگیزه های هر یک از این شخصیت ها و خویشکاری های ۳۱ گانه را براساس الگوی ریخت شناسی پراپ بررسی کردیم.

کلیدواژه ها:

بختیارنامه ، شمس الدین محمد دقایقی مروزی ، ریخت شناسی قصه ، پراپ