بررسی اقدامات فرهنگی شاهان صفوی در گرجستان از شاه طهماسب تا اواخر شاه عباس

گرجستان به دلیل موقعیت سوق الجیشی که دارد همواره در طول تاریخ مورد متوجه سلاطین قرار داشته است. گرجستان در مجاورت ایران و تا قبل از صفویه در بیشتر اوقات جزیی از قلمرو ایران بود. لذا شاهان ایران برای حفظ و توسعه قدرت خود درآن سرزمین از هیچ اقدامی دریغ نمی کردند. در دوره صفوی باتوجه به رسمی کردن مذهب تشیع در جامعه ایران و تحقق وحدت سیاسی- مذهبی، شاهان صفوی برای رقابت با حکومت سنی مذهب عثمانی به گسترش این دین در مناطق غیراسلامی پرداختند. نفوذ فرهنگی یکی از روش های جذب غیرمسلمانان به دین اسلام بود، سرزمین گرجستان که مسیحی مذهب بود، از این مسئله مستثناء نبود. صفویان با هدف غزا و جهاد به ویژه در زمان شاه طهماسب و شاه عباس بارها به گرجستان لشکرکشی کردند. آنان به این نتیجه رسیده بودند که برای گسترش تشیع در گرجستان فقط زور شمشیر کافی نیست بلکه بهتر است از طریق اقدامات فرهنگی- مذهبی در گرجستان، مذهب تشیع را در این نواحی گسترش دهند. بنابراین ضمن تصرف برخی مناطق و اسیرگرفتن از گرجی ها، در گرجستان اقدامات دیگری نظیر ساخت قلعه، کاروانسرا و مسجد را انجام دادند. هدف از این پژوهش بررسی اقدامات فرهنگی- مذهبی از زمان شاه طهماسب تا اواخر سلطنت شاه عباس اول، در گرجستان می باشد که به روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد، شاهانصفوی در دوره مورد بحث لشکرکشی های متعددی به گرجستان داشتند. در طی این لشکرکشی ها اقدامات فرهنگی- مذهبی نظیر ساخت مسجد، تبدیل کلیسا به مسجد یا قلعه و ساخت مدرسه را به هدف گسترش تشیع انجام دادند که در جذب مردم گرجستان به اسلام نقش مهمی داشت.

کلیدواژه ها:

شاه طهماسب ، شاه عباس ، گرجستان ، مذهب تشیع ، مسجد ، مدرسه