شناسایی ژنوتیپ های سویای متحمل به تنش خشکی در شرایط گلخانه

این تحقیق در سال ۱۳۹۷ به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد ۲۰ رقم سویا به صورت فاکتوریل در قالبطرحی کاملا تصادفی در ۳ تکرار در شرایط گلخانه اجرا شد. فاکتورهای مورد مطالعه در این تحقیق عبارت بودند از، فاکتور اول ارقاممختلف سویا و فاکتور دوم سه تیمار رطوبتی شامل؛ ۱- آبیاری مطلوب (۹۰ - ۸۵ درصد ظرفیت زراعی)، ۲- تنش متوسط (۶۰ - ۵۵ درصدظرفیت زراعی) و ۳- تنش شدید (۳۰ - ۲۵ درصد ظرفیت زراعی) بودند. نتایج تجزیه واریانس صفات نشان داد که، اثرات ژنوتیپ، تنشخشکی و اثرات متقابل ژنوتیپ در تنش خشکی بر تمامی صفات مورد مطالعه در سطح احتمال ۱ درصد معنی دار بود. بیشترین عملکرددانه در بین ژنوتیپ های مورد مطالعه در ژنوتیپ های شماره ۱۲ و ۱۳ مشاهده شد (به ترتیب برابر با ۱ / ۳۵ و ۸ / ۳۷ گرم). کمترینعملکرد دانه در ژنوتیپ شماره ۱ ( ۳ / ۲ گرم) در شرایط تنش آبی شدید بدست آمد. صفت عملکرد دانه در بوته در شرایط آبیاری مطلوبهمبستگی معنی داری با صفات تعداد غلاف (۸۲ / ۰)، تعداد دانه در بوته (۸۶ / ۰) و وزن صد دانه (۴۳ / ۰) داشت. همبستگی صفت عملکرددانه در شرایط تنش ملایم تنها با صفات تعداد غلاف (۸۴ / ۰)، تعداد دانه در غلاف (۵۳ / ۰) و تعداد دانه در بوته ) ۹ / ۰ ( معنیدار بود. درشرایط تنش آبی شدید، صفت عملکرد دانه همبستگی آن با صفات ارتفاع بوته ) ۴۶ / ۰ (، تعداد غلاف در بوته ) ۸ / ۰(، تعداد دانه در غلاف( ۴۳ / ۰)، تعداد دانه در بوته (۸۸ / ۰)، وزن غلاف (۵۴ / ۰) و وزن دانه (۶۴ / ۰) معنی دار بود. براساس نتایج تجزیه رگرسیون در شرایط تنشمطلوب و متوسط دو صفت تعداد دانه در بوته و طول غلاف و در شرایط تنش شدید دو صفت تعداد دانه در بوته و وزن دانه در مدلرگرسیونی باقی ماندند که در نهایت در این دو شرایط تنش دو مدل مربوطه به ترتیب ۹۷ و ۸۴ درصد از تغییرات مربوط به صفت عملکرددانه را توجیه نمودند.

کلیدواژه ها:

تنش خشکی ، ژنوتیپ ، سویا ، عملکرد و اجزای عملکرد