بررسی علل ژئومورفولوژیک پیدایش چشمه «کانی بل» پاوه

چشمه «کانی بل» پاوه، یکی از پدیده های ژئومورفولوژیک شاخص زاگرس چین خورده در واحد کرمانشاه و از منابع آبی کارستی قابلتوجه در این منطقه، محسوب می شود که در ۳۵ کیلومتری شمال پاوه و در مجاورت روستای هجیج و رودخانه سیروان و سد داریان، واقعشده است. مخزن آبی چشمه «کانی بل» عمدتا در سنگ آهک های سازند داریان و تا حدودی تناوب های شیلی سازند گدوان، توسعه یافته است. عوامل موثر بر پیدایش این مخزن کارستی، در ابتدا، حرکات کوهزایی متاخر و سپس عوامل ناشی از تکتونیک و گسلش هایعمده و متعدد در این ناحیه می باشد که منجر به جابجایی و حرکت لایه های آهکی شده و روند توسعه کارست را تسریع کرده است. گسلاین ناحیه از نوع شیب لغز بوده و منجر به جابجایی لایه های سنگ آهک، چرت، رادیولاریت و سنگ آهک های االیتی، در مجاورت همشده که موقعیت را برای تشکیل یک رژیم فرسایشی شدید و توسعه یک آبخوان کارستی، فراهم کرده است. سازند گدوان یکی ازسازندهای زمین شناسی گروه خامی در زاگرس با سن کرتاسه پیشین (آپتین-آلبین)، می باشد، این سازند، عمدتا از شیل های خاکستریمایل به زرد یا سبز با میان لایه های خاکستری از سنگ آهک رسی، تشکیل شده است. سازند داریان نیز یکی از سازندهای آهکی زاگرس بهسن کرتاسه پیشین (آپتین-آلبین) می باشد. سازند داریان، سنگ مخزن مهمی در گروه خامی، محسوب می شود. مرز پایینی سازندداریان با سازند گدوان، تدریجی است، ولی مرز بالایی آن با سازند کژدمی، به شدت فرسایش یافته و لایه های االیتی و گلوکونیتی، مرزجدایش آن از سازند کژدمی، محسوب می شود. این سازند، عمدتا از آهک های ستبر لایه و کریستالیزه سرشار از اربیتولین، تشکیل شدهاست. در این جستار، به علل ژئومورفولوژیک پیدایش چشمه «کانی بل» پرداخته می شود.

کلیدواژه ها:

ژئومورفولوژی ، کانی بل ، گسل ، کارست ، سازند داریان ، سازند گدوان