اثر بخشی راهکارهای مدیریتی حفظ منابع آب زیرزمینی دشت مرودشت-خرامه با استفاده از پویایی سیستم ها

اخیرا، افزایش تقاضای آب و آلودگی منابع آب، باعث تهدید منابع آب زیرزمینی شده است. هدف از این تحقیق بررسی میزان تاثیر سناریو های حفظ منابع آب زیرزمینی دشت مرودشت-خرامه و تاثیر آن بر بهبود روند کاهش حجم آبخوان با استفاده از رویکرد پویایی سیستم می باشد. شرایط فعلی آبخوان طی دوره آماری ۱۳۹۸-۱۳۸۴ شبیه سازی و با توجه به مقادیر مشاهده ای حجم آبخوان واسنجی شد. سناریوها به سه صورت بررسی اثر تغییراقلیم، تغییر حجم آب تخصیص یافته به کشاورزان از سد درودزن و تغییر الگوی کشت تحت سناریوهای SSP۱-۲.۶ و SSP۵-۸.۵ بر حجم آبخوان اعمال شده است. به منظور بررسی اثر تغییراقلیم بر آبخوان مرودشت-خرامه در دوره ی ۱۴۰۰ تا ۱۴۲۵، داده های بارش مدل GFDL-ESM۴ تحت دو سناریو SSP۱-۲.۶  و SSP۵-۸.۵ در نظر گرفته شد. بررسی تاثیر تغییر اقلیم و رهاسازی از سد درودزن نشان داد که در سناریو SSP۱-۲.۶ به ترتیب ۵۰ و ۴۹ میلیون مترمکعب و در سناریو SSP۵-۸.۵ به ترتیب ۵۴ و۶۷ میلیون مترمکعب از حجم و تغذیه آب زیرزمینی کاسته می شود. همچنین با حذف محصول برنج از الگوی کشت دشت مرودشت-خرامه در شرایط اقلیمی آینده تحت دو سناریو SSP۱-۲.۶ و SSP۵-۸.۵   که به ترتیب ۴۹۵ و ۲۰۷ میلیون متر مکعب به حجم آبخوان افزوده می شود، بیشترین تاثیر را در افزایش حجم آبخوان  نسبت به کاهش ۳۰ و ۵۰ درصدی سطح زیرکشت برنج خواهد داشت. بنابراین در راستای مدیریت و حفظ منابع آب زیرزمینی، تغییر الگوی کشت و جایگزین کشت های پرمصرف  با کشت های کم مصرف ضروری است.

کلیدواژه ها:

الگوی کشت ، تغییراقلیم ، سد درودزن ، منابع آب زیرزمینی ، VENSIM