مقاله پژوهشی: مدل امنیتی مناطق شکننده ژئوپلیتیکی مورد مطالعه منطقه خلیج فارس

خلیج فارس ازمنظری کلی منطقه ای راهبردی وجهانی است که دربرگیرنده هشت کشور بوده وبه دلیل حساسیتجغرافیایی وداشتن ذخایرعظیم نفت وگازوتنگه ژئواستراتژیک هرمز درکانون توجه قدرت های جهانی می باشد. کشورهای این حوزه به دلیل هم جواری با پهنه آبی وسهیم بودن در مسائل آن وداشتن اشتراکات جغرافیایی فراوان تشکیل یک "منطقه ژئوپلیتیکی"را می دهند،که ویژگی انرژیک این منطقه سبب مداخله بازیگران متعدد منطقه ای و فرامنطقه ای و شکل گیری ترتیبات امنیتی خاصی شده،که همه کشورهای منطقه را در بر نمی گیرد واین امرسبب تقابل کشورهای منطقه و تهدیدهای امنیتی شده است.با توجه به غلبه عوامل واگرا برهمگرا سوال تحقیق این است که چه مدل امنیتی برای این منطقه میتوان ترسیم نمود؟روش تحقیق توصیفی-تحلیلی وموردی زمینه ای با رویکرد آمیخته می باشد.حجم نمونه آماری ۷۰ نفربه صورت تمام شماروهدفمندبوده وبرای روایی ازابزاراندازه گیری محتوایی(صوری ومنطقی)وپایائی ازروش آلفای کرونباخ درهرسه مرحله استفاده شده است.چارچوب نظری تحقیق براساس نظریه همکاری وهمگرایی منطقه ای،نظریه مجموعه امنیتی منطقه ای ونظریه تکامل مناطق ژئوپلیتیکی می باشد.برای اعتبارسنجی مدل،با استفاده ازمعادلات ساختاری تفسیری(SEM) ،روابط پیچیده میان عناصراین مدل،ازطریق همبستگی بین مولفه ها(متغیرهای آشکار)وابعاد(متغیرهای مکنون)تعیین وسرانجام مدل بااستفاده ازنرم افزاراسمارت پی.ال.اس اجراگردیده وتوسط محقق تفسیر گردید. رنهایت شش بعد، پنجاه ونه مولفه موثر بر مدل امنیت منطقه خلیج فارس با تاکید برعوامل ژئوپلیتیک احصاء گردید.شایان ذکر است از بین شش عامل ژئوپلیتیکی، بعد طبیعی(فیزیکی) بیشترین همگرایی وبعد نظامی کمترین همگرایی را در امنیت جمعی خلیج فارس دارند. اولویت بندی ابعاد ژئوپلیتیکی که در ایجاد امنیت در منطقه خلیج فارس موثر می باشند عبارتند از:عوامل اقتصادی، عوامل انسانی، عوامل فرهنگی اجتماعی، عوامل سیاسی (داخلی و بین المللی)  عوامل طبیعی(فیزیکی)، و عوامل نظامی.

کلیدواژه ها:

عوامل همگرا ، عوامل واگرا عوامل ژئوپلیتیک ، امنیت ، خلیج فارس