اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر نشخوار فکری، کمال گرایی و آمیختگی فکر- عمل زنان مبتلا به وسواس فکری - عملی

زمینه و هدف: افراد مبتلا به اختلال وسواس، طرحواره های هیجانی خاصی دارند که به صورت افکار خودآیند و منفی نظیر اجتناب شناختی، نشخوار فکری، و تداوم نگرانی تجربه می شود. هدف پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر نشخوار فکری، کمال گرایی و آمیختگی فکر- عمل زنان مبتلا به وسواس فکری - عملی مراجعین مراکز مشاوره شهرستان نکا بوده است. روش پژوهش: روش تحقیق حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر موقعیت میدانی و از نظر روش نیمه آزمایشی با طرح پیش‎آزمون و پس‎آزمون و پیگیری با گروه گواه و انتصاب تصادفی بوده است. جامعه آماری این پژوهش، شامل کلیه زنان مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهرستان نکا در سه ماه اول سال ۱۳۹۹ بوده است. نمونه گیری به صورت هدفمند و ۳۰ نفر از زنانی که بیشترین نمره در ابزار پژوهشی وسواس فکری-عملی فوا و همکاران (۲۰۰۲) را بدست آوردند به عنوان نمونه انتخاب شدند و سپس با گمارش تصادفی، ۱۵ نفر به گروه شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی و ۱۵ نفر به گروه گواه تخصیص داده شدند. گروه آزمایش به مدت ۸ جلسه تحت شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی براساس پروتکل مک­کنزی و همکاران (۲۰۱۸) و در حالی که گروه گواه هیچ مداخله ای را دریافت نکرد. همچنین پرسشنامه نشخوار فکری نالن-هوکسما و مارو (۱۹۹۱)، پرسشنامه کمال گرایی هویت و فلت (۱۹۹۱)، و پرسشنامه آمیختگی فکر- عمل شفران و همکاران (۱۹۹۶) در مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری مورد استفاده قرار گرفت. در نهایت، داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته­ ها: نتایج نشان داد که شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر نشخوار فکری (۱۷/۲۰=F، ۰۰۱/۰>P)، کمال گرایی  (۹۴/۱۷=F، ۰۰۱/۰>P) و آمیختگی فکر- عمل (۹۵/۱۳=F، ۰۰۱/۰>P) زنان مبتلا به وسواس فکری – عملی تاثیر دارد. نتیجه ­گیری: می­توان نتیجه گرفت که شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر نشخوار فکری، کمال گرایی و آمیختگی فکر- عمل زنان مبتلا به وسواس فکری- عملی موثر است و می­توان از این درمان جهت بهبود مشکلات روانشناختی زنان استفاده کرد.

کلیدواژه ها:

mindfulness ، rumination ، perfectionism ، thought-action fusion ، thought-action obsession. ، ذهن آگاهی ، نشخوار فکری ، کمال گرایی ، آمیختگی فکر- عمل ، وسواس فکری-عملی