بازتاب علوم طبیعی و طب قدیم در نظم فارسی با نگرشی ویژه بر کانیها و سنگهای قیمتی

ادبیات، جولانگاه و مدار گردهمایی علوم بسیاری است که در پهن دشت و عرصه وسیع آن مجال خودنمایی و ظهور می یابند و از این طریق شکوفا و جاودانه می شوند. بسیاری از شاخه های علوم از جمله علوم طبیعی در آثار شاعران و نویسندگان قدیم تجلی یافته است؛ زیرا بیشتر دانشمندان قدیم شاعر نیز بوده اند. بنابراین رابطه میان شعر و علوم طبیعی بیش از آن که عجیب و غیر معمول باشد، غیر قابل اجتناب است. یکی از جلوه های علوم طبیعی سنگها و کانی ها هستند که در طب قدیم از آنها برای درمان امراض و دیگر خواص آن استفاده های بسیاری شده است و ادب فارسی و خصوصا ادب منظوم سرشار از آثاری است که در آن به وفور به این سنگها و کانیها اشاره شده است. هر یک از شعرای فارسی زبان به تناسب ذوق و اطلاعات خود از این کانیها نام برده و در تشبیهات از آنها استفاده نمودهاند. موارد یاد شده ما را بر آن داشت که به بررسی متون نظم و نیز کتب طب و جواهر قدیم بپردازیم تا به طور متقابل از طریق درک مفاهیم علمی به درک درستی از اشعار نائل گردیم و به همگرایی و اتحاد ادبیات و علومطبیعی پی ببریم.

کلیدواژه ها:

ادبیات ، علوم طبیعی ، طب قدیم ، کانی ها و سنگهای قیمتی ، نظم فارسی