نشانه شناسی ادبی؛ رویکردی میان رشته ای

نشانه شناسی (semiotics) مطالعه نظام مند همه عواملی است که در تولید و تفسیر نشانه ها یا در فرایند دلالت شرکت دارند. نشانه شناسی یک رویکرد میان رشته ای است که از گرایش ها و رویکردهای گوناگون ازجمله زبان شناسی، منطق، پدیدارشناسی و نقد و نظریه های ادبی تأثیر پذیرفته است. در این مقاله از نشانه شناسی به عنوان وجهی بین رشته ای در بررسی و تحلیل متون ادبی یاد می شود. تحلیل نشانه شناختی متون ادبی از اهمیت و جذّابیت ویژه ای برخوردار است، زیرا رمزگان های موجود در نظام ادبی برخلاف رمزگان های صریح از نوع شناورند و به سادگی قابل تثبیت نیستند و رمزگشایی از آنها پیچیدگی هایی نیز دارد. نشانه ها در آثار ادبی با نشانه ها در زبان عادی یا علمی تفاوت دارند. این تفاوت ناشی از متفاوت بودن شیوه دلالت در آثار ادبی است. کاربرد نشانه شناسی در شعر، بهره گیری از رمزگان های روایی در خوانش متون داستانی و رابطه نشانه شناسی با زیبایی شناسی کلام از مباحثی است که در این مقاله به تبیین آنها پرداخته می شود.

کلیدواژه ها:

نشانه شناسی ، متن ادبی ، میان رشته ای ، شعر ، روایت ، زیبایی شناسی