بررسی مفهوم و ابعاد وجدان کاری در آموزش و پرورش و عوامل موثر برآن

وجدان یک ویژگی شخصیتی است که قابلیت اتکا را از طریق دقیق بودن و از همه جهت مسئول و سازمان یافته بودن منعکس می کند و درجه پشتکار، سخت کوشی و انگیزش افراد سازمان را برای دستیابی به هدف نشان می دهد. اوکانر و پانون (۲۰۰۷) از کارکنان با وجدان کاری تحت عنوان « کارکنان ایده آل» یاد می کنند زیرا این افراد دارای صفات « مسئولیت پذیری، قابلیت اتکا، مقاومت و موفقیت مداری» هستند.کارکنانی که وجدان کاری دارند نسبت به کارکنانی که وجدان کاری شان کمتر است از تمایل به بلندپروازی، روش مداری و نظم بیشتری دارند. (براتی، عریضی و نوری، ۱۳۹۰).سرشت آدمی و فرهنگ دو رکن اساسی شکل گیری وجدان در افراد هستند. هر انسانی با خود توانایی اندیشیدن را به همراه دارد. در طول زندگی به مدد این توانایی، الگویی برای چگونه اندیشیدن و معیارهایی را برای داوری می آموزد. وجدان آدمی قدرت تمیز و تشخیص را به طور ذاتی و فطری از سرشت انسانی حاصل می کند و میزان و داوری را از فرهنگ و محیط تربیت اخذ می نماید. وی خاطر نشان می سازد که سرشت انسانی در تمام افراد مشترک و جنبه ای جهانی دارد. توانایی انسان در احساس ترس، خشم، شادی و اندوه از ویژگیهای سرشتی اوست. اما فرهنگ از محیط سرچشمه می گیرد و جنبه آموختنی و اکتسابی دارد. نظام اعتقادی، خانواده، مدرسه، معلم، گروه، انجمن و سازمان و مانند آنها از جمله منابع فرهنگ ساز هستند (فرهنگ پور، ۱۳۹۲).