بررسی ارتباط نقش مایه های مسجدشیخ لطف الله اصفهان با نقش پارچه های عصر صفویه

دوره صفوی اوج درخشش هنر پارچه بافی درایران بوده.در این دوره، مهاجرت هنرمندان و صنعتگران به ایران،تاثیربسیارزیادی برپارچه بافی گذاشته بودند. مقایسه نقش مایه هاوطرح های پارچه ها با نقوش مساجد و آثارهنری ایران صفوی حاکی ازآن است که بافندگان تحت تاثیرمذهب وحکومت،منسوجات خودراخلق کرده اندومیتوانیداین تاثرپذیری درطرح هاشیوه های بافت منسوجات ابریشمی،زری،شال،قلمکاری ومخمل کاملا آشکاراست. شناسایی تعدادی ازمنسوجات وبررسی طرح وساختارنقش دردوره صفویه،دراین مقاله انجام گرفته است.همچنین آرایه های تزیینی وشکل ترکیب بندی نقوش درپارچه هاشناسایی واستخراج وبا نقوش گوناگون پارچه های صفوی تطبیق داده شده وازاین طریق تاثیر پیشرفت پارچه بافی ایران صفوی مشخص گردیده است.به این منظور،جهت شناسایی نقوش منسوجات دردوره مذکور به بررسی پارچه ها و نقشهای مساجد پرداخته شده است وهدف ازاین بررسی عبارت است از:-۱شناسایی نقوش مشترک پارچه ها ونقوش مساجد دردوره صفویه -۲بررسی نقش مایه وطرح های منسوجات وارائه ترکیب بندی نقوش. سوالات مطرح شده:-۱چه ارتباطی بین نقوش پارچه ها ومساجددر دوره صفوی وجوددارد.-۲چه تعدادازنقش ها به صورت مشترک استفاده شده است.-۳پارچه هایی که ازاین نقوش استفاده کرده اندچه کاربردهایی دارد.روش تحقیق این پژوهش تاریخی،توصیفی وتطبیقی است که اطلاعات موردنیازاز طریق مطالعات کتابخانه ای و اسنادی به دست آمده است.این مطالعه نشان می دهد هنرمندان پارچه باف آشنایی کامل بانقشهای مساجد داشته اند وعناصر تزیینی ایران رادرپارچه به کاربرده اند.نقش مایه های متنوعی شامل آرایه های تزیینی،گیاهی،حیوانی و تصویری درمنسوجات دوره صفویه به کاررفته است.ازجنبه ساختاری،نقوش این منسوجات رامی توان به لچک وترنج،محرابی،سراسری،محرمات وشبکه ای تقسیم بندی نمودکه این طرح ها درمنسوجات ایران صفوی نیز قابل شناسایی هستند.

کلیدواژه ها:

صفوی ، منسوجات ، آرایه های تزیینی ، نقوش ، مساجد اصفهان