اثر متقابل شدت فعالیت موسمی تابستانه آسیا بر روی گردوغبارهای ایران و خاورمیانه

سازوکار موسمی تابستانه آسیا و نقش واداشت های آن بر گردش جو منطقه ای از مباحث چالش برانگیز به حساب می آید. در همین راستا سعی شد تا به بررسی اثر متقابل موسمی تابستانه در دوره های شدید در ارتباط با افزایش گردوغبار در خاورمیانه و ایران پرداخته شود. برای رسیدن به این هدف از داده های ERA۵ با توان تفکیک ۰.۲۵ درجه جغرافیایی استفاده شد. در ادامه با استفاده از شاخص های دینامیکی و فیزیکی اقدام به بررسی تغییرات کمیت های هواشناختی موسمی در ارتباط با شروع و خاتمه تابستان در منطقه شد. در نهایت پس از شناسایی قوی ترین دوره های موسمی تابستانه به بررسی و ارتباط سنجی بین کمیت های هواشناختی و مقادیر AOD سنجنده مودیس پرداخته شد. نتایج نشان داد که تابستان در منطقه بر اساس تغییرات تاوایی و شیب تغییرات دما از اوایل ماه جون شروع و تا اواخر ماه سپتامبر ادامه دارد. طی این وضعیت دو جریان جت تراز زیرین سیستان و شمال در شرق و غرب فلات ایران فعالیت داشته که نقش اصلی در انتقال و توزیع گردوغبار را در منطقه ایفا می کنند. با تقویت موسمی تابستانه پرارتفاع های جنب حاره در وردسپهر میانی و فوقانی به ترتیب دارای جهشی بالاسو و گسترش مداری داشته و در این راستا به افزایش تاوایی منفی بر روی ایران منجر می شود.

کلیدواژه ها:

موسمی تابستانه آسیا ، گردوغبار ، باد سیستان ، باد شمال ، جت سومالی