بازتاب قرآن و حدیث در شعر ابوالعتاهیه

قرآن و حدیث، همچون اکسیری در کمال بخشی ساختار زبان و اندیشه ی بشر تاثیرشگرفی داشته است. عالمان و ادیبان بسیاری در دریای بیکران معارف اسلامی بویژه درقرآن وحدیث نبوی غور نموده و هر کدام به قدر توان خویش از آن بهره جسته است. تاثیرپذیری ابوالعتاهیه، منحصر به قرآن و حدیث نبوی نیست؛ بلکه دامنه ی آن به سایرشخصیت ها و به ویژه مولای متقیان علی (ع) نیز گسترش یافته است؛ بطوری که بینابیات ایشان و سخنان امام علی(ع) تناسب و تشابه زیادی وجود دارد. ابوالعتاهیه از جملهشاعران عصر عباسی است که توانسته به زیبایی، آموزه های دینی را در کلام خویشبگنجاند وگوی سبقت را در میدان فصاحت و بلاغت از حریفان خویش برباید. بهره گیریاو از قرآن و حدیث، اشکالی گوناگون دارد که هم از دیدگاه پیدایی و نهانی و هم از دیدگاههنری و بلاغی در یک سطح نیستند؛ یعنی بهره گیری، گاه آشکار وعیان است؛ که میتوان به آسانی آن را دریافت و گاه پوشیده و نهان. ابوالعتاهیه برای بیان مقصود و فهمبیشتر سخن خویش، از کلام الهی و حدیث نبوی و علوی مدد می جوید و عباراتی زیبا ودلنشین را می سراید. پژوهش حاضر به شیوه های تاثیر پذیری ابوالعتاهیه از قرآن وحدیث پرداخته و به همین جهت، ابتدا، ابعاد کلی این تاثیر پذیری، مورد بررسی قرارمی گیرد و سپس ا قتباسات لفظی و معنوی شاعر از آیات قرآنی و احادیث و بهره گیری هایبلاغی وی بحث می شود. و در پایان به بیان نتایج حاصله اشاره خواهد شد

کلیدواژه ها:

قرآن ، حدیث ، شعر ، اثرپذیری ، ابوالعتاهیه