چگونگی حفاظت و پایداری خاکریزها در مجاورت آب تالابها « مطالعه موردی: تالاب هورالعظیم»

خاکریزها (Dike or Levee) با توجه به بافت، میزان تراکم و چسبندگی ذرات در مقابل امواج تالاب و عوامل فرسایش از خود مقاومت نشان می دهند. در بسیاری از موارد در اثر فرسایش و آبشستگی مواجه با تخریب گردیده و خسارات جبران ناپذیری را به بار می آورند. در طراحی و اجرای دیواره های حفاظتی و خاکریزها، جهت تامین مقاومت شیب های جانبی در مقابل امواج آب، استفاده از سنگ چینی با ملات ماسه و سیمان و یا بصورت ریپ رپ معمول می باشد. مشاهده گردیده اجرای عملیات سنگ چینی با هدف حفاظت شیب خاکریزها در تالابها، به دلیل دوری معادن سنگ، هزینه های زیادی را شامل می شود. لذا با توجه به عوامل ایجاد فرسایش و با در نظر گرفتن امکانات محلی، جهت پایداری خاکریز در تالابها در مقابل آبشستگی و فرسایش ناشی از امواج آب، گزینه های مختلفی مورد ارزیابی و مطالعه قرار گرفت. محل پژوهش، تالاب هورالعظیم واقع در دشت آزادگان خوزستان پیش بینی گردید. چهار روش مختلف برای پوشش شیب شیروانی ها در تالاب مذکور در نظر گرفته شد. از نظر عملکرد روش های مذکور با توجه به امکانات محلی و آسانی اجرا و نیز جنبه های اقتصادی، هر کدام از گزینه ها برای یک بازه مکانی خاکریز مورد بررسی واقع شدند. حتی المقدور سعی گردید تا از روشهای بیولوژیک و سازگار با محیط زیست نیز جزء گزینه های مورد مطالعه استفاده شود. پوشش گیاهی محلی(نی)، استفاده از مخلوط خاک و سیمان، مخلوط خاک و آهک و نیز پوشش نی فشرده بصورت کانتکس از گزینه های مختلفی بودند که در این تحقیق مورد کاربرد قرار گرفتند. حجم عظیم اجرای خاکریز هورالعظیم، بطول 67 کیلومتر و عرض بالای 7 تا 13 متر ایجاب می کرد تا عملیات حفاظتی آن در مقابل امواج از اهمیت ویژه ای برخوردار باشد. در این بررسی معلوم گردید تا استفاده از پوشش نی محلی جهت حفاظت شیب های جداره از نظر آسانی در اجراء سازگاری و انطباق با محیط زیست و جنبه های اقتصادی گزینه برتر می باشد.

کلیدواژه ها:

حفاظت پایداری خاکریزها ، تالاب ، هورالعظیم ، ‌پوشش نی محلی