نانوماهواره برها: روندها و چالش ها

تقاضا برای حامل های فضایی کوچک و در عین حال مقرون به صرفه، از اولین روزهای «عصر رقابت فضایی» مطرح شد. در سال های اخیر، با ایجاد تنوع در ماموریت های فضایی و امکان ارائه خدمات فضاپایه به حوزه های مختلف علوم و فناوری، پرتاب ماهواره های کوچک بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته، و به موازات آن، شاهد سرمایه گذاری دولت ها و بخش خصوصی در زمینه توسعه و ساخت ماهواره برهایی هستیم که با کاهش هزینه پرتاب و افزایش قابلیت اطمینان، بستر لازم برای رشد صنعت فضایی و خدمات فضاپایه را فراهم کنند. حذف تاخیرهای زمانی در پرتاب ماهواره های سبک، که بالاجبار به عنوان محموله جانبی یک ماهواره بر متوسط یا سنگین پرتاب می شوند، و رفع محدودیت های مدار مقصد را می توان از مهمترین انگیزه های فعالان صنعت فضایی در توسعه ماهواره برهای سبک دانست. در این میان، دسته خاصی از موشک های ماهواره بر سبک، موسوم به «نانوماهواره برها» (Nano Launch Vehicles) وارد عرصه شدند تا به عنوان حامل مخصوص مجموعه های پرتعداد ماهواره های کوچک، به تسریع و تسهیل پرتاب های فضایی (خصوصا در حوزه تشکیل منظومه های ماهواره ای) کمک کنند. در پژوهش پیش رو، ضمن بیان ضرورت توسعه نانوماهواره برها و مزایا و چالش هایی که به همراه دارند، تعدادی از آنها معرفی شده اند. همچنین تلاش شده با نگاهی جامع، اطلاعات به روز و دقیقی درباره روندها، مشخصات فنی و چشم انداز توسعه این حامل های فضایی ارائه گردد. امید است نتایج حاصل از آن در تنظیم و تدوین راهبردها و اسناد توسعه صنعت فضایی کشور مفید و موثر واقع شود.